नाटक कसे पाहावे?

वाद या उत्तराच्या तपशिलाबद्दल आहे. मोबाइल बंद ठेवावा की मूक-गतीने (पक्षी : सायलेंट मोडवर) तो सुरू ठेवावा, याविषयी वाद आहे. ‘बंद’ गट आणि ‘मूक-गती’ गट या दोन्ही गटांतील लोक आपलाच मुद्दा योग्य, असे हिरिरीने मांडत आहेत. बंद गटाचे म्हणणे असे की, आपण नाटक पाहावयास स्वेच्छेने जातो, तेथे चार घटका आपली सुखदु:खे विसरावीत असे आपल्याला वाटत असते, तेव्हा काही काळ जगापासून दूर जाण्यास काय हरकत आहे? याउलट मूक-गती गटाचे म्हणणे असे की, सुखदु:खे विसरणे वगैरे जुन्या काळात ठीक होते आणि आजच्या काळात जगापासून चार घटका दूर जाणे शक्य नाही.. फार तर, आम्ही आमच्या मोबाइलच्या आवाजाचा त्रास इतर प्रेक्षकांना आणि रंगभूमीवरील पात्रांना होणार नाही इतकी काळजी घेऊ.

वरवर पाहता, हा वाद इतका काही विकोपाचा नाही असे वाटेल. एकतर, रंगकर्मीना वा इतर प्रेक्षकांना त्रास होऊ नये, हे दोन्ही गटांना मान्यच आहे! शिवाय तिकीट काढून, नामवंत रंगकर्मीची नाटके हल्ली किती जण पाहतात? वर्षभराची सरासरी काढल्यास, ११.४२ कोटी लोकसंख्येच्या महाराष्ट्रात हे प्रमाण दिवसाला फार फार तर पाच-सहा हजारांवर जाईल. म्हणजे अर्ध्या टक्क्याहूनही खूऽऽपच कमी! मग या तुरळकांच्या वादाला दैनंदिन जीवनात महत्त्व ते किती?

हे महत्त्व इथे सांगितलेच पाहिजे. नाटय़गृहात नाटक पाहणारे भले कमी असतील, तुरळक असतील. पण आजचा काळ असा की, नाटक कुठे घडत असेल हे सांगता येत नाही. किंवा जे घडते आहे ते नाटक नाहीच अशी आपणांस खात्री असली तरी, ही खात्री खरीच असेल, असे नाही. मोबाइलचे केवळ निमित्त.. इतरांना त्रास द्यायचा नसल्यास आपण ‘बंद’ राहायचे की ‘मूक-गती’ने राहायचे, हे प्रत्येकाने ठरवणे आजच्या काळात आवश्यकच आहे.. तरच ‘नाटक कसे पाहावे’ याचे कालोचित उत्तर मिळेल.