इ.स. २००५ मध्ये अमेरिकेतील एका घरात पहाटे साडेपाच वाजता दूरध्वनी खणखणला. पलीकडून एक व्यक्ती स्वीडिश उच्चारात बोलत होती. तुम्हाला भौतिकशास्त्राचे नोबेल जाहीर झाले आहे, असे या व्यक्तीने सांगितले. अनेक वर्षांपूर्वी केलेले संशोधन हा वैज्ञानिक विसरूनही गेला होता, पण तो फोन म्हणजे थट्टा नव्हती. त्यांना खरोखर नोबेल मिळाले होते. त्यांचे नाव रॉय जे ग्लॉबर. त्यांचे नुकतेच निधन झाले. वयाच्या ८० व्या वर्षी त्यांना नोबेल मिळाले होते ते ३८ व्या वर्षी (१९६३ मध्ये) लिहिलेल्या द्रव्य व प्रकाश यांच्या आंतरक्रियेवरील शोधनिबंधासाठी! ते सैद्धान्तिक भौतिकशास्त्रज्ञ होते. पुंज सिद्धान्ताच्या मदतीने त्यांनी प्रकाशशास्त्राचा वेध घेताना पुंज विद्युतगतिकी या नव्याच शाखेचा पाया घातला. विसाव्या शतकात अनेक वैज्ञानिक द्रव्याच्या स्वरूपाचा वेध घेण्यासाठी प्रयत्नशील होते, त्यात प्रकाशशास्त्राचा वापर करता येईल असे त्यांना कधीच वाटले नव्हते. पण प्रकाशशास्त्रातून द्रव्याचा वेध घेता येईल ही नवीन कल्पना ग्लॉबर यांना सुचली. त्यातून मग १९६० मध्ये लेसरचा शोध लागल्यानंतर सगळे चित्र बदलले.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
