डेटा ही सध्याच्या युगातील सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. अशा परिस्थितीत लोक नेहमी तुमचा डेटा मिळवण्याचा प्रयत्न करत असतात. तुम्हाला काय खरेदी करायचे आहे हे अनेक जाहिरातदारांना जाणून घ्यायचे आहे. दुसरीकडे, काही हॅकर्सना तुमच्या खात्यात घुसून तुमचे महत्त्वाचे ऐवज चोरायचे आहेत. याव्यतिरिक्त, काही सुरक्षा संस्थांना देखील तुमसर्च हिस्ट्री, मजकूर आणि लोकेशन डेटा मिळविण्यात स्वारस्य असू शकते.
तुमच्या डिव्‍हाइसवरील बहुतांश सेवा तुमचे नाव, तुम्ही भेट देत असलेल्‍या वेबसाइट, तुमचा नेटवर्क आयपी अ‍ॅड्रेस इत्यादींसह तुमचा वैयक्तिक डेटा देखील कॅप्चर करतात. तुमच्या फोनमध्ये जीपीएस, कॅमेरा आणि इतर सेन्सर्स तसेच तुमचे संपर्क आणि आरोग्य माहिती यांसारखा संवेदनशील डेटा आहे. अशा परिस्थितीत मोबाईल अ‍ॅप्सना परवानगी दिली तर ते ही माहिती सहज मिळवू शकतात.
वेबसाइट खरी आहे की बनावट हे ओळखणे झाले सोपे; मिनिटांमध्ये कळणार सत्यता
या संदर्भात तंत्रज्ञान आणि गोपनीयतेवर संशोधन करणाऱ्या ऑक्सफर्ड विद्यापीठातील सहाय्यक प्राध्यापिका कॅरिसा वेलिझ म्हणतात की, डेटा चोरी टाळण्यासाठी शक्य तितके कमी अ‍ॅप्स ठेवा, कारण कोणतेही अ‍ॅप तुमच्या गोपनीयतेला धोका निर्माण करू शकते. जर सर्व अ‍ॅप्स प्रायव्हसीला धोका देत असतील तर आपण काय करू शकतो? आज आपण या समस्येपासून कशी सुटका मिळवायची हे जाणून घेऊया.
- अ‍ॅप्सचे ऑडिट करा
तुमचा वैयक्तिक डेटा चोरीला जाण्यापासून वाचवण्यासाठी, तुम्ही नियमितपणे वापरत नसलेली अ‍ॅप्स तुमच्या डिव्हाइसमधून हटवा. याशिवाय तुम्ही अनावश्यक अ‍ॅप्सही काढून टाका, कारण असे अनेक अ‍ॅप्स आहेत जे तुमचा डेटा विकून पैसे कमवतात. वेलिझ म्हणतात की जेव्हा तुम्ही तुमच्या फोनवरून एखादे अ‍ॅप डिलीट करता तेव्हा डेव्हलपर आणि त्याच्या भागीदारांद्वारे आधीच गोळा केलेली माहिती आपोआप गायब होणार नाही. तुम्हाला डेटा हटवण्याची विनंती करण्यासाठी त्यांच्याशी संपर्क साधावा लागेल. तथापि, ते निराशाजनक असू शकते.
- डेटा प्रवेशाचे पुनरावलोकन करा
इम्पीरियल कॉलेज लंडनच्या कॉम्प्युटिंग विभागामध्ये डेटा-संरक्षण आणि गोपनीयता संशोधन करणारे हमीद हद्दादी म्हणतात, अ‍ॅप्स इन्स्टॉल करताना, त्यांना प्रवेश प्रदान करण्याबद्दल नीट विचार करा. अ‍ॅपने परवानगी मागितल्यावर ‘नंतर’ हा पर्याय निवडण्याचा प्रयत्न करा. एकदा अ‍ॅप्स इंस्टॉल झाल्यावर, सेटिंग्जमध्ये त्यांचा डेटा, बॅटरी आणि स्टोरेज वापराचे पुनरावलोकन करा.
Apple’s Lockdown Feature : हॅकर्सपासून आपल्या युजर्सचे रक्षण करण्यासाठी अ‍ॅपल घेऊन येतंय नवं फीचर
- परवानग्यांचे पुनरावलोकन कसे करावे
परवानगी पुनरावलोकन आयफोन वापरकर्त्यांनी सेटिंग्ज वर जा आणि इन्स्टॉल्ड अ‍ॅप्सच्या सूचीवर खाली स्क्रोल करा. आता कोणत्या अ‍ॅपला परवानगी दिली आहे ते तपासा, त्यानंतर तुम्ही वापरत नसलेल्या अ‍ॅपची परवानगी रद्द करा.
दुसरीकडे, अँड्रॉइड वापरकर्त्यांनी सेटिंग्ज उघडा आणि अ‍ॅप्स निवडा. आता परवानग्या पाहण्यासाठी प्रत्येक अ‍ॅपच्या नावावर टॅप करा. परवानगी निवडा आणि प्रवेश रद्द करण्यासाठी ‘Don’t allow’ वर टॅप करा.
- जाहिरात ट्रॅकिंग मर्यादित करा
तुम्ही वेगवेगळ्या साइट्सला भेट देता तेव्हा वेब जाहिरात ट्रॅकर तुमच्या अ‍ॅक्टिव्हिटीजचे अनुसरण करतात. म्हणूनच जेव्हा तुम्ही लहान कानांसाठी इअरप्लग शोधता तेव्हा त्या इअरप्लग जाहिराती महिनोनमहिने वेबवर तुम्हाला फॉलो करतात.
अ‍ॅपल आणि गुगल हे ट्रॅकर्स मर्यादित करण्यासाठी काम करत आहेत. अ‍ॅपलने डीफॉल्ट ट्रॅकिंग बंद केले आहे. गुगल पुढील वर्षाच्या अखेरीस थर्ड पार्टी कुकीज सादर करण्याचा विचार करत आहे.
मोबाईल चोरीला गेल्यावर बँक डिटेल्स आणि मोबाईल वॉलेटचे संरक्षण कसे करायचे? जाणून घ्या सविस्तर माहिती
- क्रॉस-साइट ट्रॅकिंग कसे मर्यादित करावे
क्रॉस-साइट ट्रॅकिंग सक्षम करण्यासाठी, आयफोन वापरकर्त्यांनी सेटिंग्जवर जा, नंतर प्रायव्हसी निवडा आणि नंतर ट्रॅकिंग क्लिक करा. त्यानंतर ट्रॅकिंग अ‍ॅप्सची विनंती बंद केली आहे की नाही याची खात्री करा, जर ती बंद केली असेल तर, याचा अर्थ सर्व ट्रॅकिंग विनंत्या आपोआप नाकारल्या जातात.
त्याचबरोबर अँड्रॉईड यूजर्सना यासाठी क्रोम अ‍ॅपवर जावे लागेल. येथे सेटिंग्जवर टॅप करा. त्यानंतर गोपनीयता आणि सुरक्षितता (Privacy and Security) वर क्लिक करा. आता थर्ड पार्टी कुकीज ब्लॉक करा.
तुम्हाला प्रायव्हसी सँडबॉक्स पर्याय देखील दिसेल, जो ब्राउझरवर क्रॉस-साइट ट्रॅकिंग कमी करण्यासाठी एक वैशिष्ट्य आहे. येथे तुम्हाला डू नॉट ट्रॅक रिक्वेस्ट पाठवण्याचा पर्याय दिसेल. ते सुरु करा. लक्षात घ्या की अनेक वेब सेवा या विनंतीला मान देत नाहीत, अगदी गुगल देखील नाही.
तुमच्या डिव्‍हाइसवरील बहुतांश सेवा तुमचे नाव, तुम्ही भेट देत असलेल्‍या वेबसाइट, तुमचा नेटवर्क आयपी अ‍ॅड्रेस इत्यादींसह तुमचा वैयक्तिक डेटा देखील कॅप्चर करतात. तुमच्या फोनमध्ये जीपीएस, कॅमेरा आणि इतर सेन्सर्स तसेच तुमचे संपर्क आणि आरोग्य माहिती यांसारखा संवेदनशील डेटा आहे. अशा परिस्थितीत मोबाईल अ‍ॅप्सना परवानगी दिली तर ते ही माहिती सहज मिळवू शकतात.
वेबसाइट खरी आहे की बनावट हे ओळखणे झाले सोपे; मिनिटांमध्ये कळणार सत्यता
या संदर्भात तंत्रज्ञान आणि गोपनीयतेवर संशोधन करणाऱ्या ऑक्सफर्ड विद्यापीठातील सहाय्यक प्राध्यापिका कॅरिसा वेलिझ म्हणतात की, डेटा चोरी टाळण्यासाठी शक्य तितके कमी अ‍ॅप्स ठेवा, कारण कोणतेही अ‍ॅप तुमच्या गोपनीयतेला धोका निर्माण करू शकते. जर सर्व अ‍ॅप्स प्रायव्हसीला धोका देत असतील तर आपण काय करू शकतो? आज आपण या समस्येपासून कशी सुटका मिळवायची हे जाणून घेऊया.
- अ‍ॅप्सचे ऑडिट करा
तुमचा वैयक्तिक डेटा चोरीला जाण्यापासून वाचवण्यासाठी, तुम्ही नियमितपणे वापरत नसलेली अ‍ॅप्स तुमच्या डिव्हाइसमधून हटवा. याशिवाय तुम्ही अनावश्यक अ‍ॅप्सही काढून टाका, कारण असे अनेक अ‍ॅप्स आहेत जे तुमचा डेटा विकून पैसे कमवतात. वेलिझ म्हणतात की जेव्हा तुम्ही तुमच्या फोनवरून एखादे अ‍ॅप डिलीट करता तेव्हा डेव्हलपर आणि त्याच्या भागीदारांद्वारे आधीच गोळा केलेली माहिती आपोआप गायब होणार नाही. तुम्हाला डेटा हटवण्याची विनंती करण्यासाठी त्यांच्याशी संपर्क साधावा लागेल. तथापि, ते निराशाजनक असू शकते.
- डेटा प्रवेशाचे पुनरावलोकन करा
इम्पीरियल कॉलेज लंडनच्या कॉम्प्युटिंग विभागामध्ये डेटा-संरक्षण आणि गोपनीयता संशोधन करणारे हमीद हद्दादी म्हणतात, अ‍ॅप्स इन्स्टॉल करताना, त्यांना प्रवेश प्रदान करण्याबद्दल नीट विचार करा. अ‍ॅपने परवानगी मागितल्यावर ‘नंतर’ हा पर्याय निवडण्याचा प्रयत्न करा. एकदा अ‍ॅप्स इंस्टॉल झाल्यावर, सेटिंग्जमध्ये त्यांचा डेटा, बॅटरी आणि स्टोरेज वापराचे पुनरावलोकन करा.
Apple’s Lockdown Feature : हॅकर्सपासून आपल्या युजर्सचे रक्षण करण्यासाठी अ‍ॅपल घेऊन येतंय नवं फीचर
- परवानग्यांचे पुनरावलोकन कसे करावे
परवानगी पुनरावलोकन आयफोन वापरकर्त्यांनी सेटिंग्ज वर जा आणि इन्स्टॉल्ड अ‍ॅप्सच्या सूचीवर खाली स्क्रोल करा. आता कोणत्या अ‍ॅपला परवानगी दिली आहे ते तपासा, त्यानंतर तुम्ही वापरत नसलेल्या अ‍ॅपची परवानगी रद्द करा.
दुसरीकडे, अँड्रॉइड वापरकर्त्यांनी सेटिंग्ज उघडा आणि अ‍ॅप्स निवडा. आता परवानग्या पाहण्यासाठी प्रत्येक अ‍ॅपच्या नावावर टॅप करा. परवानगी निवडा आणि प्रवेश रद्द करण्यासाठी ‘Don’t allow’ वर टॅप करा.
- जाहिरात ट्रॅकिंग मर्यादित करा
तुम्ही वेगवेगळ्या साइट्सला भेट देता तेव्हा वेब जाहिरात ट्रॅकर तुमच्या अ‍ॅक्टिव्हिटीजचे अनुसरण करतात. म्हणूनच जेव्हा तुम्ही लहान कानांसाठी इअरप्लग शोधता तेव्हा त्या इअरप्लग जाहिराती महिनोनमहिने वेबवर तुम्हाला फॉलो करतात.
अ‍ॅपल आणि गुगल हे ट्रॅकर्स मर्यादित करण्यासाठी काम करत आहेत. अ‍ॅपलने डीफॉल्ट ट्रॅकिंग बंद केले आहे. गुगल पुढील वर्षाच्या अखेरीस थर्ड पार्टी कुकीज सादर करण्याचा विचार करत आहे.
मोबाईल चोरीला गेल्यावर बँक डिटेल्स आणि मोबाईल वॉलेटचे संरक्षण कसे करायचे? जाणून घ्या सविस्तर माहिती
- क्रॉस-साइट ट्रॅकिंग कसे मर्यादित करावे
क्रॉस-साइट ट्रॅकिंग सक्षम करण्यासाठी, आयफोन वापरकर्त्यांनी सेटिंग्जवर जा, नंतर प्रायव्हसी निवडा आणि नंतर ट्रॅकिंग क्लिक करा. त्यानंतर ट्रॅकिंग अ‍ॅप्सची विनंती बंद केली आहे की नाही याची खात्री करा, जर ती बंद केली असेल तर, याचा अर्थ सर्व ट्रॅकिंग विनंत्या आपोआप नाकारल्या जातात.
त्याचबरोबर अँड्रॉईड यूजर्सना यासाठी क्रोम अ‍ॅपवर जावे लागेल. येथे सेटिंग्जवर टॅप करा. त्यानंतर गोपनीयता आणि सुरक्षितता (Privacy and Security) वर क्लिक करा. आता थर्ड पार्टी कुकीज ब्लॉक करा.
तुम्हाला प्रायव्हसी सँडबॉक्स पर्याय देखील दिसेल, जो ब्राउझरवर क्रॉस-साइट ट्रॅकिंग कमी करण्यासाठी एक वैशिष्ट्य आहे. येथे तुम्हाला डू नॉट ट्रॅक रिक्वेस्ट पाठवण्याचा पर्याय दिसेल. ते सुरु करा. लक्षात घ्या की अनेक वेब सेवा या विनंतीला मान देत नाहीत, अगदी गुगल देखील नाही.
