दुभाष्या माहित्येय का तुम्हाला. ज्याला दोन भाषा येत असतात आणि तो दोन व्यक्तींमधला संवाद सुरळीत ठेवण्याचं काम करतो. मशीन्सच्या बाबतीत, जास्त करून कम्प्युटर्सच्या बाबतीत असा दुभाष्या म्हणजे ऑपरेटिंग सिस्टम. अर्थात ऑपरेटिंग सिस्टम म्हणजेच ओएस हे काही फक्त भाषांतराचं काम करत नाही. कम्प्युटरच्या विविध प्रोसेसेसवर नियंत्रण ठेवायचं काम ओएस करत असते.
पण मुळात ऑपरेटिंग सिस्टम म्हणजे काय? आपण जेव्हा कम्प्युटर सुरू करतो, माऊसचा पॉइंटर हलवतो, गेम खेळतो, गाणी ऐकतो तेव्हा काही प्रक्रिया किंवा अ‍ॅप्लिकेशन्स कार्यरत होत असतात. जरी आपण या प्रक्रिया हाताळत असलो तरी त्यांच्यावर नियंत्रण मात्र एका वेगळ्याच प्रोग्रामचं असतं आणि तो प्रोग्राम म्हणजे ऑपरेटिंग सिस्टम. ओएस ही एक आज्ञावलींचा संच (सेट ऑफ कमांड्स) आहे. हा प्रोग्रॅम कम्प्युटरमधील मशीनशी अर्थात हार्डवेअर्सशी संवाद साधतो. त्यामधली प्रक्रियांचे क्रमवार नियंत्रण करतो.
रस्त्यांवर वाहतुकीचं नियंत्रण करणारा ट्रॅफिक पोलीस असतो ना! तसंच काहीसं काम ऑपरेटिंग सिस्टम करते. ओएस कम्प्युटरमधील कामकाजाचं नियंत्रण करते. याशिवाय वर म्हटल्याप्रमाणे हार्डवेअर्सशी संवाद साधण्याचं कामही ओएसचंच असतं. ऑपरेट करणाऱ्या व्यक्तीला नेमकं कोणतं काम करवून घ्यायचंय हे कम्प्युटरला मशीन लँग्वेजमध्ये सांगण्याचं काम ओएस करते.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
