‘उल्हास’भोवती जलपर्णीचा फास अधिक घट्ट

न्यायालयाच्या आदेशानंतरही संवर्धनाकडे डोळेझाक; ठाण्याची जीवनवाहिनी धोक्यात
बारवी धरणाव्यतिरिक्त ठाणे जिल्ह्य़ातील शहरांना पाणी पुरवठा करणारा एकमेव स्त्रोत असणाऱ्या उल्हास नदीभोवती जलपर्णी या विषवल्लीने टाकलेला फास आता अधिक घट्ट झाला असून येथील पाणी पुरवठय़ावर त्याचे गंभीर परिणाम होण्याची चिन्हे आहेत. बदलापूर आणि कल्याण या शहरांलगतच्या नदीपात्रात ठिकठिकाणी जलपर्णीने आपले हातपाय इतक्या मोठय़ा प्रमाणात पसरले आहेत, की त्यामुळे संपूर्ण नदीपात्रच झाकून गेले आहे.
उल्हास नदीतील वाढते प्रदुषण आणि अतिक्रमणाविरूद्ध पर्यावरणप्रेमी संस्था सातत्याने आवाज उठवीत आहेत. सह्य़ाद्रीच्या डोंगररागांमध्ये उगम पावून पुढे खाडीत रूपांतर होणारी १३५ किलोमिटर लांबीच्या या नदी प्रवाहात बदलापूर ते कल्याण दरम्यानचे घरगुती सांडपाणी कोणतीही प्रक्रिया न करता थेट नदीपात्रात सोडले जाते. औद्योगिक वसाहती सांडपाण्यावर प्रक्रिया करीत असल्याचा दावा करीत असल्या तरी अनेक कंपन्यांचे सांडपाणी कोणत्याही प्रक्रियेविना नदीच्या पात्रात सोडले जात असल्याची सचित्र वस्तुस्थिती ‘लोकसत्ता’ने वेळोवेळी मांडली आहे. कर्जत-नेरळ परिसरातही आता मोठय़ा प्रमाणात नागरीकरण सुरू असल्याने तेथील सांडपाण्याचा भारही नदीला वहावा लागत आहे. याशिवाय नदीपात्रात पूररेषेचे उल्लंघन करून अनेकांनी अतिक्रमणे केली आहेत. वनशक्ती या सामाजिक संस्थेने नदीतील या विषप्रयोगाविरूद्ध हरित लवादाकडे दाद मागितली होती. त्यावर संबंधित प्राधिकरणांनी नदी पात्रांचे तातडीने संवर्धन करावे असे आदेश दिले होते. खरेतर एकमेव जलस्त्रोत असल्याने येथील पाण्याचा वापर घेणाऱ्या सर्व प्राधिकरणांनी तातडीने संवर्धन मोहीम राबविणे आवश्यक होते. मात्र राजकीय आणि प्रशासकीय दोन्ही पातळीवरील उदासिनतेमुळे दुर्दैवाने नदीचे ऱ्हासपर्व सुरूच आहे. बोरघाटात उगम पावणारी उल्हास नदी भिवपुरी येथील टाटा विद्युत निर्मिती प्रकल्पातील पाणी सोडले जात असल्याने बारमाही झाली आहे. त्यामुळे उल्हास नदीतील पाणी पुरवठा हा ठाण्यातील नव्हे तर पुण्यातील आंध्रा धरण परिसरात पडणाऱ्या पावसावर अवलंबून असतो.