दरवर्षी जानेवारी महिन्याच्या मध्याला सूर्याचे उत्तरायण सुरू होते तेव्हा साजरी केली जाणारी संक्रांत म्हणजे आपल्या देशातला एक महत्त्वाचा सण आहे. निसर्गचक्राशी आपल्या जगण्याचे चक्र जोडून घेणाऱ्या, एकमेकांमध्ये स्नेहभाव वाढवण्याचा संदेश देणारा हा सण आज साजरा केला जात आहे. मात्र गेल्या दोन वर्षांपासून करोनामुळे सण साजरा करण्याचं रुप बदललं असून निर्बंधांचं पालन करतच सण साजरा केला जात आहे. यादरम्यान उद्योजक आनंद महिंद्रा यांनी केलेलं एक ट्वीट सध्या चर्चेत आहे.

“दरवर्षी मी देशभरातील लोकांना यावेळी साजऱ्या होणाऱ्या प्रत्येक कापणीच्या सणासाठी शुभेच्छा देण्याचा प्रयत्न करतो. पण प्रत्येक वर्षी मी अपयशी होतो आणि त्यातून एक कोणता तरी सुटतो. हा नकाशाही अपूर्ण आहे. मदत करा! कोणाकडे याची खात्रीशीर पूर्ण यादी आहे?,” अशी विचारणा आनंद महिंद्रा यांनी केली आहे.

Sharad Pawar on age
Sharad Pawar : “मी काय म्हातारा झालोय का? इथं एक म्हातारं…”, शरद पवारांचा मिश्किल सवाल; म्हणाले, “या लोकांच्या हाती…”
sneha chavan marathi actress got married for second time
लोकप्रिय मराठी अभिनेत्री दुसऱ्यांदा अडकली लग्नबंधनात; साधेपणाने पार…
saif ali khan threat inter religion marriage
आंतरधर्मीय विवाहामुळे सैफ अली खानला मिळाल्या होत्या धमक्या; स्वतः खुलासा करत म्हणालेला, “आमच्या घराजवळ…”
Sanjay singh
Sanjay Singh: आपचे राष्ट्रीय प्रवक्ते संजय सिंह म्हणतात, “हम ना बटेंगे ना कटेंगे; हम भाजप को लपेटेंगे”
Lakhat Ek Aamcha Dada
चांगले वागण्याचे नाटक करून डॅडींचा सूर्याला फसविण्याचा प्लॅन; प्रोमो पाहताच नेटकरी म्हणाले, “तुमचं पोरगं आणि तुम्ही…”
narendra modi criticized congress rahul gandhi
“संविधानाच्या नावाखाली लाल पुस्तकं छापून काँग्रेसने…”; नांदेडच्या सभेतून पंतप्रधान मोदींचा हल्लाबोल!
Ajit Pawar on Amit Shah
‘देवेंद्र फडणवीस पुन्हा मुख्यमंत्री?’, अमित शाहांच्या त्या विधानावर अजित पवारांचं मोठं विधान; म्हणाले, “निवडणूक झाल्यावर…”
Supriya Sule Sunil Tingre
Supriya Sule : “…तर तुम्हाला कोर्टात खेचेन, सुनील टिंगरेंकडून शरद पवारांना नोटीस”, सुप्रिया सुळेंचा दावा

आणखी वाचा –‘मकरसंक्रांत आणि १४ जानेवारीचा काहीही संबंध नाही’

देशभरात आज सणाचा दिवस

संक्रांतीच्या सणाला वेगवेगळी नावं असून उत्तर भारतात, हिमाचल प्रदेश- लोहडी अथवा लोहळी, पंजाब- लोहडी अथवा लोहळी; पूर्व भारतात, बिहार – संक्रांती, आसाम – भोगाली बिहु, पश्चिम बंगाल – मकर संक्रांती, ओडिशा – मकर संक्रांती; पश्चिम भारतात, महाराष्ट्रात हा सण तीन दिवस साजरा करतात. यास भोगी (सामान्यत: १३ जाने.), संक्रांती (सामान्यत: १४ जाने.) व किंक्रांती (सामान्यत: १५ जाने.) अशी नावे आहेत. गुजरात व राजस्थानमध्ये उतरायण (पतंगनो तहेवार) (पतंगांचा सण) साजरा करतात.

गुजरातमध्ये या दिवशी धान्य, तळलेल्या मिठाया, खाद्यपदार्थ बनवले व दान केले जातात. गुजरातेत या दिवशी गहू, बाजरी यांची खिचडी बनवली जाते. दक्षिण भारत, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश- संक्रांती, तमिळनाडू- पोंगल, केरळ- मकर वल्लाकु उत्सव. भारताच्या अन्य भागात मकर संक्रांती नावानेच साजरी होते.

आणखी वाचा – मकरसंक्रांत आणि उत्तरायण

नेपाळमध्ये, थारू लोक – माघी. अन्य भागात माघ संक्रांती; थायलंड – सोंग्क्रान, लाओस – पि मा लाओ, म्यानमार – थिंगयान.

मकरसंक्रांत व १४ जानेवारी यांचा संबंध नाही –

मकरसंक्रांत ही नेहमी १४ जानेवारी रोजीच येते हा गैरसमज असून मकरसंक्रांत व १४ जानेवारी यांचा तसा काहीही संबंध नाही. २०१८ मध्ये मकरसंक्रांत १५ जानेवारी रोजी आली होती.

२२ डिसेंबर रोजी सूर्य जेव्हा सायन मकर राशीत प्रवेश करतो त्या दिवसापासूनच दिवस मोठा होत जातो. पण आपल्याकडील पंचांगे निरयन पद्धतीवर आधारित असल्याने सूर्याने निरयन मकर राशीत प्रवेश केला की मकरसंक्रांतीचा सण आपण साजरा करतो.

आणखी वाचा – तिळाचे १० फायदे : म्हणून हिवाळ्यात खाल्ले जातात तीळ-गुळाचे लाडू

दर ४०० वर्षांनी निरयन मकरसंक्रांत तीन दिवसांनी पुढे जाते. दरवर्षीचा नऊ मिनिटे दहा सेकंदाचा कालावधी साठत जाऊन दर १५७ वर्षांनी मकरसंक्रांतीचा दिवस आणखी एक दिवसाने पुढे जातो. सन २०० मध्ये मकरसंक्रांत २२ डिसेंबर रोजी, १८९९ मध्ये १३ जानेवारीला आली होती. पुढे १९७२ पर्यंत मकरसंक्रांत १४ जानेवारीलाच येत होती. १९७२ पासून १९८५ पर्यंत ती कधी १४ जानेवारी तर कधी १५ जानेवारी रोजी होती.

२१०० पासून निरयन मकरसंक्रांत १६ जानेवारी रोजी येईल. अशा प्रकारे मकरसंक्रांतीचा दिवस पुढे पुढे जात सन ३२४६ मध्ये मकरसंक्रांत १ फेब्रुवारी रोजी येणार आहे.