अनेकदा आपण जे पाहतो त्यावर विश्वास ठेवतो. कारण आपण त्या घटना, गोष्टी स्वतःच्या डोळ्यांनी पाहिलेल्या असतात. मात्र, तंत्रज्ञानामुळे सोशल मीडियावर चालू घडामोडींबद्दल माहिती देणारे अनेक व्हिडीओ, फोटो फिरत असतात आणि अनेक व्यक्तींपर्यंत जाऊन पोहोचतात. त्यातील काही गोष्टींमध्ये तथ्य असते, तर काही व्हिडीओ-फोटो हे मात्र जुने असतात. अशा जुन्या आणि प्रत्यक्षात त्याचा घटनेशी कोणताही संदर्भ नसताना, केवळ एखादे कॅप्शन लिहून तो पोस्ट केल्यामुळे लोकांचा त्या पाहत असलेल्या दृश्यांवर अगदी सहज विश्वास बसतो.

मात्र, अशा खोट्या बातम्या आणि माहितीपासून प्रत्येक व्यक्तीने सावध राहणे अत्यंत आवश्यक असते. सध्या मुंबईतील मीरारोड परिसरातील अशाच एका घटनेचा व्हिडीओ व्हायरल होताना दिसतो आहे. नेमके प्रकरण काय आहे आणि त्यामागील सत्य आज आपण जाणून घेऊ.

Kotak Group is the beneficiary of Adani stock fall The Hindenburg revelations claim that the costs outweigh the benefits
‘के’ म्हणजे कोटक समूहच अदानींच्या समभाग पडझडीची लाभार्थी! हिंडेनबर्गच्या खुलाशात नफ्यापेक्षा खर्चच अधिक झाल्याचा दावा
Naval officer arrested in fake visa case
मुंबई : बनावट व्हिसाप्रकरणी नौदल अधिकाऱ्याला अटक
Supply of mephedrone from Mumbai to party at L3 bar pune news
‘एल थ्री’ बारमधील पार्टीत मुंबईतून मेफेड्रोनचा पुरवठा; संगणक अभियंता तरुणासह दोघे अटकेत
terror of dogs in sambhajinagar street dogs attack on girl walking on the road video goes viral
रस्त्याने चालणाऱ्या तरुणीवर भटक्या श्वानांचा जीवघेणा हल्ला; किंचाळली, ओरडली पण…; थरारक घटनेचा video व्हायरल
fresh trouble for Sunita Williams after spacebug found on ISS
विश्लेषण : सुनीता विल्यम्स यांना अंतराळ स्थानकात ‘अंतराळ जिवाणू’चा धोका? पण जिवाणू अंतराळात पोहोचलाच कसा? 
helmet clad chain snatcher targets unsuspecting woman eating pizza with friend in haryanaa panipat shocking video viral
तो आला, त्याने पाहिले अन् सोन्याची चेन चोरून झाला पसार; हॉटेलमध्ये प्रथमच झाली अशी चोरी; घटनेचा VIDEO व्हायरल
Nitin Gadkari not standing for modi
मोदी मोदी नामगजरापासून नितीन गडकरी अलिप्त; सोशल मीडियावर कौतुक, व्हायरल व्हिडीओतील सत्य काय?
Hyderabad man faints from laughing too hard How is it possible
खूप हसल्यामुळे हैदराबादमध्ये एक व्यक्ती बेशुद्ध; पण हे कसे शक्य? तज्ज्ञांनी केला खुलासा

काय होत आहे व्हायरल?

सोशल मीडियावर, मुंबईतील मीरारोड परिसरात नुकत्याच घडलेल्या एका जातीय घटनेनंतर काही व्यक्तींवर पोलिसांनी कारवाई केली असल्याचे सांगणारा एक व्हिडीओ शेअर होत आहे. या व्हिडीओमध्ये काही पोलिसांची फौज लाठ्या घेऊन, काही व्यक्तींना घरात जाऊन अटक करत असल्याचे दृश्य दिसत असून, शेअर करणाऱ्या व्यक्तीने [yogesh yadav ] ‘ही कारवाई २२ जानेवारीला ज्या व्यक्तींनी रस्त्यावरील गाड्यांवर आणि नागरिकांवर हल्ला केला त्यांच्यावर करण्यात आली आहे’, अशा प्रकारचे कॅप्शन लिहून शेअर केला आहे. मात्र, तपास केल्यानंतर या व्हिडीओमागील सत्य काहीतरी वेगळेच आहे असे समजते.

इतर वापरकर्ते देखील असाच दावा करत व्हिडिओ शेअर करत आहेत, ते पाहा :

हेही वाचा : प्रभू श्रीरामाचा फोटो असलेली ५०० रुपयांची नोट चर्चेत; या व्हायरल नोटेचं सत्य काय? वाचा सविस्तर

तपास :

या व्हिडीओची सत्यता तपासण्यासाठी InVid या टूलचा वापर केला आहे. InVid या टूलवर व्हायरल होणारा व्हिडीओ अपलोड केला. तिथे असणाऱ्या किफ्रेम या पर्यायाचा वापर करून, व्हिडीओच्या अनेक किफ्रेम प्राप्त केल्या. यानंतर त्या फ्रेमवर गूगल रिव्हर्स इमेज सर्च केला. त्यावरून २६ ऑगस्ट २०२२ रोजी फेसबुकवरून Bh न्यूजने हाच व्हिडीओ शेअर केला असल्याचे आढळले. इतकेच नाही, तर हा व्हिडीओ मुंबईचा नसून हैद्राबाद येथील असल्याचा फेसबुकवरून शेअर झालेल्या व्हिडीओवरून समजते. siasat.com वरील बातमीच्या वृत्तानुसार, राजा सिंह यांच्या विरोधात निदर्शने तीव्र झाल्यानंतर पोलिसांनी केलेल्या कारवाईची ही घटना हैदराबादमधील असल्याचे समजते. याची खात्री हैदराबादमधील पत्रकार राहुल देवुलपल्ली यांनीदेखील दिलेली आहे.

तपासदारम्यान सापडलेला जुना फेसबूक व्हिडिओ पाहण्यासाठी इथे क्लिक करा

तसेच युनूस लसानिया यांनी ट्विटरवर पोस्ट केलेला व्हिडिओही आढळला :

निष्कर्ष :

या संपूर्ण तपास आणि माहितीवरून, पोलिसांच्या कारवाईचा व्हायरल व्हिडीओ हा मीरारोड, मुंबईचा नसून २०२२ मध्ये हैदराबादमधील पोलिसांच्या कारवाईचा जुना व्हिडीओ आहे. या व्हिडीओमधील कारवाई ही राजा सिंहच्या अटकेच्या मागणीसाठी झालेल्या निदर्शनेनंतर, ओलिसांनी केलेल्या कारवाईची असल्याचे समजते.