विजयराज मुंदडा
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
पुणे आपली सांस्कृतिक ओळख न विसरता प्रगती करीत आहे. मेट्रोबरोबरच अन्य विकास योजना वाढीसाठी सज्ज आहेत. पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीला सांस्कृतिक जीवंतपणामुळे आणि अनुकूल राहणीमानामुळेही चालना मिळत आहे. पुण्याची लोकसंख्या सन २०४३ मध्ये ९० लाखांवर पोहचेल, असा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे. त्यामुळे भविष्यात पुण्यामध्ये घरांची मागणी वाढतच राहणार आहे.
ऐतिहासिक, विद्योचे माहेरघर, सांस्कृतिक राजधानी, आयटी-बीटी हब, उद्याोगनगरी, ऑटो हब असलेल्या पुण्याचा राष्ट्रीयच नाही तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर नावलौकिक आहे. अशा या पुणे शहराचा विस्तार दिवसेंदिवस वाढतच आहे. भौगोलिकदृष्ट्या पुण्याने मुंबईलाही कधीच मागे टाकले आहे. साहजिकच आधुनिक अपार्टमेंट्स, व्यापारी कॉम्प्लेक्स, विस्तारणाऱ्या टाऊनशिप, गगनचुंबी इमारतींनी एकप्रकारे क्षितिजच व्यापून टाकले आहे.
मध्यंतरी ‘सीडीपी’च्या अहवालानुसार, पुण्याची लोकसंख्या सन २०४३ मध्ये ९० लाखांवर पोहचेल, असा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे. त्यामुळे भविष्यातील पुणे कसे असेल, लोकसंख्या किती असेल? आणि त्या तुलनेत नागरिकांना अत्याधुनिक आणि दिलासादायक सुविधा कशा उपलब्ध होतील, या महत्त्वाच्या बाबींचा आतापासूनच विचार करण्याची गरज आहे. पाणी, पर्यावरण, रस्ते, सार्वजनिक वाहतूक, वीज, नगरनियोजन, आरोग्य, कचरा, मलनिस्सारण, नदी संवर्धन, शिक्षण, वाहतूक, शहराची फुफुस्से असलेल्या टेकड्यांचे संवर्धन, आपत्कालीन यंत्रणा इतकेच काय सर्वच बाबींचे चोख नियोजन आतापासूनच करावे लागणार आहे. विकासाची प्रक्रिया ही चिरंतन असते. मात्र, सद्यास्थितीत पुण्याच्या बांधकाम क्षेत्राचा विकासाचा हा वेग वाढता आहे, भविष्यातील गरजांचा वेध घेऊन नियोजनासाठीच कटिबद्ध व्हावे लागणार आहे.
हेही वाचा >>>रिअल इस्टेट क्षेत्रात पुण्याची यशस्वी वाटचाल
इतिहास आणि परंपरेने नटलेल्या पुणे शहराने गेल्या काही वर्षांत विशेषत: रिअल इस्टेट क्षेत्रात उल्लेखनीय व आमूलाग्र बदल घडवून आणले आहेत. आज पुणे एका समृद्ध महानगरात विकसित झाले आहे, जे सर्व स्तरातील लोकांना आकर्षित करत आहे. पूर्वीच्या काळात पुणे आपल्या पारंपरिक पेठांसाठी ओळखले जात होते. पुण्याच्या काळाच्या प्रवासाची मूक साक्षीदार असलेल्या मुळा-मुठा नदीने शहराच्या लँडस्केपला आकार देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. जसजसे पुण्याने आधुनिकता स्वीकारली, तसतसे ही नदी विकासासाठी एक केंद्रबिंदू बनली, तिच्या काठावर रिअल इस्टेटच्या विस्तारावर परिणाम झालेला दिसतो.
पुण्याच्या बांधकाम वाढीमागील एक प्रेरक शक्ती म्हणजे माहिती तंत्रज्ञान हब म्हणून उदयास येणे, हे निर्विवाद सत्य आहे. पुणे शहराचे बांधकाम क्षेत्रातील वाढ निर्माण होण्यास खालील महत्त्वाचे घटक आहेत. भारतातील अगदी मोजक्या शहराप्रमाणे वर्षभर मध्यम तापमान (प्लेझंट) शहराचे अनुकूल वातावरण, पिण्याच्या पाण्याची मुबलकता, आंतरराष्ट्रीय विमानतळ या बाबी देश विदेशामधील आयटी व्यावसायिकांना आकर्षित करत आहे. पुणे हे एक समृद्ध सांस्कृतिक वारसा असलेल्या कॉस्मोपॉलिटन जीवनशैलीचे अखंडपणे मिश्रण करणारे शहर आहे.
आज पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीवर विचार करताना, एक शहर ज्याने आपली सांस्कृतिक ओळख न गमावता प्रगती स्वीकारली आहे. पुणे मेट्रोसारख्या पायाभूत सुविधांच्या विकासासह, शहर आणखी वाढीसाठी सज्ज आहे. हिंजवडी आयटी पार्क आणि इतर व्यावसायिक विस्तार पुण्याचे आर्थिक शक्तीस्थान म्हणून महत्त्व अधोरेखित करतो.
हेही वाचा >>>मनाला शांतावणारी जागा…
पुणे शहराने ऐतिहासिक पेठांच्या इतिहासपासून आपला भूतकाळ अंतर्मनात अखंडपणे मिसळला आहे. पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीला केवळ त्याच्या आर्थिक संधींमुळेच नव्हे तर त्याच्या सांस्कृतिक जीवंतपणामुळे आणि अनुकूल राहणीमानामुळेही चालना मिळत आहे. पुण्याने गेल्या काही दशकांमध्ये एक विलक्षण परिवर्तन घडवून आणले आहे, जे एका शांत शहरातून एका दोलायमान महानगरात विकसित झाले आहे- जे रहिवासी आणि गुंतवणूकदार दोघांनाही सारखेच इशारा देते. एकेकाळी निवृत्तीवेतनधारकांचे नंदनवन मानले जाणारे पुणे हे क्रियाकलापांचे एक गजबजलेले केंद्र म्हणून उदयास आले आहे- जे प्रामुख्याने माहिती तंत्रज्ञान (आयटी) मुळेच. एका शैक्षणिक केंद्रापासून ते भरभराट होत असलेल्या आयटी आणि मॅन्युफॅक्चरिंग हबपर्यंतचा शहराचा प्रवास विलक्षण आहे.
दिग्गज मोठ्या कंपन्या आणि स्टार्टअप्सच्या आगमनाने केवळ शहराची आर्थिक परिस्थितीच बदलली नाही तर रिअल इस्टेटच्या मागणीतही प्रचंड वाढ झाली आहे. बहुआयामी कारणांमुळे लोक पुण्याकडे ओढले जातात. भरभराटीच्या नोकरीच्या संधींच्या पलीकडे, पुण्याचे आरोग्यदायी हवामान हे कायम आकर्षण म्हणून उभे आहे. हे शहर शहरी सुविधा आणि नैसर्गिक शांततेचे परिपूर्ण मिश्रण देते, जे संतुलित जीवनशैली शोधू इच्छितात त्यांच्यासाठी हे एक आदर्श पर्याय आहे. वर्षभरातील आल्हाददायक तापमानामुळे पुणे हे व्यावसायिक आणि कुटुंबांसाठी एक पसंतीचे ठिकाण बनले आहे. पुण्याच्या रिअल इस्टेटचे वर्णन त्याच्या क्षितिजात प्रतिबिंबित होते. प्रगती आणि समृद्धीचे प्रतीक असलेल्या हिंजवडी, खराडी आणि बाणेरसारख्या भागांत स्थावर मालमत्तेची भरभराट झाली आहे. ज्यामध्ये उंच अपार्टमेंट आणि व्यावसायिक जागा शहराच्या नवीन खुणा झाल्या आहेत. पुणे जगभरातील प्रतिभांना आकर्षित करत असल्याने निवासी मालमत्तांच्या मागणीत वाढ झाली आहे. पुढे पुण्याच्या भविष्यातील वाढीच्या शक्यता आशादायक दिसत आहे. याव्यतिरिक्त उपनगरीय भागांचा विकास आणि नियोजित शहरी विस्तारामुळे रिअल इस्टेटमध्ये गुंतवणुकीच्या नवीन संधी निर्माण होण्याची अपेक्षा आहे. शेवटी पुण्याची उत्क्रांती एका शांत शहरातून गजबजलेल्या महानगरापर्यंत त्याच्या लवचिकतेचा आणि अनुकूलतेचा पुरावा आहे. राहण्यायोग्य शहर म्हणून पुण्याचे नाव सूचित खूप वरच्या क्रमांकावर आहे.
शहराची रिअल इस्टेट वाढ त्याच्या आर्थिक उन्नतीला प्रतिबिंबित करते आणि सर्व स्तरातील लोकांना आकर्षित करत आहे. हिंजवडी, एकेकाळी बाहेरील निद्रिस्त गाव, एक गजबजलेले आयटी हब म्हणून उदयास आले आहे, ज्यामुळे रिअल इस्टेटचा उन्माद पेटला आहे. महारेरा कायदा अमलात आल्याने या व्यावसायातील पारदर्शकता वाढली आहे, गुंतवणूकदारांचा विश्वास वाढला आहे, हे कारणसुद्धा बांधकाम वाढीस उपयुक्त ठरले आहे. एकप्रकारे तेजीमुळे या क्षेत्राला प्रसिद्धीच्या झोतात आणले. खराडी आता रिअल इस्टेटचे प्रमुख ठिकाण आहे. आयटी पार्क्समुळे, खराडीमध्ये व्यावसायिकांचा ओघ वाढला आहे, ज्यामुळे निवासी आणि व्यावसायिक इमारतींमध्ये वाढ झाली आहे. शहराच्या पश्चिम भागात वसलेल्या बाणेरमध्ये शेतजमिनीपासून ते निवासी आणि व्यावसायिक हबमध्ये रूपांतर झाले आहे. उंच-उंच आणि व्यावसायिक संकुलांची वाढ हे शहराच्या दोलायमान शहरी केंद्रात बदलण्याचे प्रतीक आहे. अलीकडील अहवालांनुसार, गेल्या दोन वर्षांत मालमत्तेच्या मूल्यांमध्ये १५ टक्क्यांपेक्षा जास्त वाढ झाली. यामुळे पुण्याच्या पायाभूत सुविधांवरही ताण पडत आहे. प्रशासनावर प्रचंड ताण येत आहे. भविष्यात पुण्यातील वास्तव्य सुखकारक करण्यासाठी पुढच्या ५० वर्षांचा विचार करून पायाभूत सुविधा देणे गरजेचे आहे.
पुणे आपली सांस्कृतिक ओळख न विसरता प्रगती करीत आहे. मेट्रोबरोबरच अन्य विकास योजना वाढीसाठी सज्ज आहेत. पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीला सांस्कृतिक जीवंतपणामुळे आणि अनुकूल राहणीमानामुळेही चालना मिळत आहे. पुण्याची लोकसंख्या सन २०४३ मध्ये ९० लाखांवर पोहचेल, असा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे. त्यामुळे भविष्यात पुण्यामध्ये घरांची मागणी वाढतच राहणार आहे.
ऐतिहासिक, विद्योचे माहेरघर, सांस्कृतिक राजधानी, आयटी-बीटी हब, उद्याोगनगरी, ऑटो हब असलेल्या पुण्याचा राष्ट्रीयच नाही तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर नावलौकिक आहे. अशा या पुणे शहराचा विस्तार दिवसेंदिवस वाढतच आहे. भौगोलिकदृष्ट्या पुण्याने मुंबईलाही कधीच मागे टाकले आहे. साहजिकच आधुनिक अपार्टमेंट्स, व्यापारी कॉम्प्लेक्स, विस्तारणाऱ्या टाऊनशिप, गगनचुंबी इमारतींनी एकप्रकारे क्षितिजच व्यापून टाकले आहे.
मध्यंतरी ‘सीडीपी’च्या अहवालानुसार, पुण्याची लोकसंख्या सन २०४३ मध्ये ९० लाखांवर पोहचेल, असा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे. त्यामुळे भविष्यातील पुणे कसे असेल, लोकसंख्या किती असेल? आणि त्या तुलनेत नागरिकांना अत्याधुनिक आणि दिलासादायक सुविधा कशा उपलब्ध होतील, या महत्त्वाच्या बाबींचा आतापासूनच विचार करण्याची गरज आहे. पाणी, पर्यावरण, रस्ते, सार्वजनिक वाहतूक, वीज, नगरनियोजन, आरोग्य, कचरा, मलनिस्सारण, नदी संवर्धन, शिक्षण, वाहतूक, शहराची फुफुस्से असलेल्या टेकड्यांचे संवर्धन, आपत्कालीन यंत्रणा इतकेच काय सर्वच बाबींचे चोख नियोजन आतापासूनच करावे लागणार आहे. विकासाची प्रक्रिया ही चिरंतन असते. मात्र, सद्यास्थितीत पुण्याच्या बांधकाम क्षेत्राचा विकासाचा हा वेग वाढता आहे, भविष्यातील गरजांचा वेध घेऊन नियोजनासाठीच कटिबद्ध व्हावे लागणार आहे.
हेही वाचा >>>रिअल इस्टेट क्षेत्रात पुण्याची यशस्वी वाटचाल
इतिहास आणि परंपरेने नटलेल्या पुणे शहराने गेल्या काही वर्षांत विशेषत: रिअल इस्टेट क्षेत्रात उल्लेखनीय व आमूलाग्र बदल घडवून आणले आहेत. आज पुणे एका समृद्ध महानगरात विकसित झाले आहे, जे सर्व स्तरातील लोकांना आकर्षित करत आहे. पूर्वीच्या काळात पुणे आपल्या पारंपरिक पेठांसाठी ओळखले जात होते. पुण्याच्या काळाच्या प्रवासाची मूक साक्षीदार असलेल्या मुळा-मुठा नदीने शहराच्या लँडस्केपला आकार देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. जसजसे पुण्याने आधुनिकता स्वीकारली, तसतसे ही नदी विकासासाठी एक केंद्रबिंदू बनली, तिच्या काठावर रिअल इस्टेटच्या विस्तारावर परिणाम झालेला दिसतो.
पुण्याच्या बांधकाम वाढीमागील एक प्रेरक शक्ती म्हणजे माहिती तंत्रज्ञान हब म्हणून उदयास येणे, हे निर्विवाद सत्य आहे. पुणे शहराचे बांधकाम क्षेत्रातील वाढ निर्माण होण्यास खालील महत्त्वाचे घटक आहेत. भारतातील अगदी मोजक्या शहराप्रमाणे वर्षभर मध्यम तापमान (प्लेझंट) शहराचे अनुकूल वातावरण, पिण्याच्या पाण्याची मुबलकता, आंतरराष्ट्रीय विमानतळ या बाबी देश विदेशामधील आयटी व्यावसायिकांना आकर्षित करत आहे. पुणे हे एक समृद्ध सांस्कृतिक वारसा असलेल्या कॉस्मोपॉलिटन जीवनशैलीचे अखंडपणे मिश्रण करणारे शहर आहे.
आज पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीवर विचार करताना, एक शहर ज्याने आपली सांस्कृतिक ओळख न गमावता प्रगती स्वीकारली आहे. पुणे मेट्रोसारख्या पायाभूत सुविधांच्या विकासासह, शहर आणखी वाढीसाठी सज्ज आहे. हिंजवडी आयटी पार्क आणि इतर व्यावसायिक विस्तार पुण्याचे आर्थिक शक्तीस्थान म्हणून महत्त्व अधोरेखित करतो.
हेही वाचा >>>मनाला शांतावणारी जागा…
पुणे शहराने ऐतिहासिक पेठांच्या इतिहासपासून आपला भूतकाळ अंतर्मनात अखंडपणे मिसळला आहे. पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीला केवळ त्याच्या आर्थिक संधींमुळेच नव्हे तर त्याच्या सांस्कृतिक जीवंतपणामुळे आणि अनुकूल राहणीमानामुळेही चालना मिळत आहे. पुण्याने गेल्या काही दशकांमध्ये एक विलक्षण परिवर्तन घडवून आणले आहे, जे एका शांत शहरातून एका दोलायमान महानगरात विकसित झाले आहे- जे रहिवासी आणि गुंतवणूकदार दोघांनाही सारखेच इशारा देते. एकेकाळी निवृत्तीवेतनधारकांचे नंदनवन मानले जाणारे पुणे हे क्रियाकलापांचे एक गजबजलेले केंद्र म्हणून उदयास आले आहे- जे प्रामुख्याने माहिती तंत्रज्ञान (आयटी) मुळेच. एका शैक्षणिक केंद्रापासून ते भरभराट होत असलेल्या आयटी आणि मॅन्युफॅक्चरिंग हबपर्यंतचा शहराचा प्रवास विलक्षण आहे.
दिग्गज मोठ्या कंपन्या आणि स्टार्टअप्सच्या आगमनाने केवळ शहराची आर्थिक परिस्थितीच बदलली नाही तर रिअल इस्टेटच्या मागणीतही प्रचंड वाढ झाली आहे. बहुआयामी कारणांमुळे लोक पुण्याकडे ओढले जातात. भरभराटीच्या नोकरीच्या संधींच्या पलीकडे, पुण्याचे आरोग्यदायी हवामान हे कायम आकर्षण म्हणून उभे आहे. हे शहर शहरी सुविधा आणि नैसर्गिक शांततेचे परिपूर्ण मिश्रण देते, जे संतुलित जीवनशैली शोधू इच्छितात त्यांच्यासाठी हे एक आदर्श पर्याय आहे. वर्षभरातील आल्हाददायक तापमानामुळे पुणे हे व्यावसायिक आणि कुटुंबांसाठी एक पसंतीचे ठिकाण बनले आहे. पुण्याच्या रिअल इस्टेटचे वर्णन त्याच्या क्षितिजात प्रतिबिंबित होते. प्रगती आणि समृद्धीचे प्रतीक असलेल्या हिंजवडी, खराडी आणि बाणेरसारख्या भागांत स्थावर मालमत्तेची भरभराट झाली आहे. ज्यामध्ये उंच अपार्टमेंट आणि व्यावसायिक जागा शहराच्या नवीन खुणा झाल्या आहेत. पुणे जगभरातील प्रतिभांना आकर्षित करत असल्याने निवासी मालमत्तांच्या मागणीत वाढ झाली आहे. पुढे पुण्याच्या भविष्यातील वाढीच्या शक्यता आशादायक दिसत आहे. याव्यतिरिक्त उपनगरीय भागांचा विकास आणि नियोजित शहरी विस्तारामुळे रिअल इस्टेटमध्ये गुंतवणुकीच्या नवीन संधी निर्माण होण्याची अपेक्षा आहे. शेवटी पुण्याची उत्क्रांती एका शांत शहरातून गजबजलेल्या महानगरापर्यंत त्याच्या लवचिकतेचा आणि अनुकूलतेचा पुरावा आहे. राहण्यायोग्य शहर म्हणून पुण्याचे नाव सूचित खूप वरच्या क्रमांकावर आहे.
शहराची रिअल इस्टेट वाढ त्याच्या आर्थिक उन्नतीला प्रतिबिंबित करते आणि सर्व स्तरातील लोकांना आकर्षित करत आहे. हिंजवडी, एकेकाळी बाहेरील निद्रिस्त गाव, एक गजबजलेले आयटी हब म्हणून उदयास आले आहे, ज्यामुळे रिअल इस्टेटचा उन्माद पेटला आहे. महारेरा कायदा अमलात आल्याने या व्यावसायातील पारदर्शकता वाढली आहे, गुंतवणूकदारांचा विश्वास वाढला आहे, हे कारणसुद्धा बांधकाम वाढीस उपयुक्त ठरले आहे. एकप्रकारे तेजीमुळे या क्षेत्राला प्रसिद्धीच्या झोतात आणले. खराडी आता रिअल इस्टेटचे प्रमुख ठिकाण आहे. आयटी पार्क्समुळे, खराडीमध्ये व्यावसायिकांचा ओघ वाढला आहे, ज्यामुळे निवासी आणि व्यावसायिक इमारतींमध्ये वाढ झाली आहे. शहराच्या पश्चिम भागात वसलेल्या बाणेरमध्ये शेतजमिनीपासून ते निवासी आणि व्यावसायिक हबमध्ये रूपांतर झाले आहे. उंच-उंच आणि व्यावसायिक संकुलांची वाढ हे शहराच्या दोलायमान शहरी केंद्रात बदलण्याचे प्रतीक आहे. अलीकडील अहवालांनुसार, गेल्या दोन वर्षांत मालमत्तेच्या मूल्यांमध्ये १५ टक्क्यांपेक्षा जास्त वाढ झाली. यामुळे पुण्याच्या पायाभूत सुविधांवरही ताण पडत आहे. प्रशासनावर प्रचंड ताण येत आहे. भविष्यात पुण्यातील वास्तव्य सुखकारक करण्यासाठी पुढच्या ५० वर्षांचा विचार करून पायाभूत सुविधा देणे गरजेचे आहे.
