рдорд╛рдЧреАрд▓ рдХрд╛рд╣реА рд▓реЗрдЦрд╛рдВрддреВрди рдЖрдкрдг рдШрд░рд╛рддреАрд▓ рд╡рд╛рддрд╛рд╡рд░рдгрд╛рдд рдареЗрд╡рдгреНрдпрд╛рдпреЛрдЧреНрдп рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдкреНрд░рдЬрд╛рддреАрдВрдЪреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдШреЗрдд рдЖрд╣реЛрдд. рддреНрдпрд╛рдд рд╡рд┐рд╡рд┐рдз рд░рдВрдЧрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдкрд╛рдирд╛рдВрдЪреЗ рдкреНрд░рдХрд╛рд░ рдЕрд╕рд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдЕрдиреЗрдХ рдкреНрд░рдЬрд╛рддреАрдВрдмрджреНрджрд▓ рдЖрдкрдг рдЬрд╛рдгреВрди рдШреЗрддрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ. рдЖрдЬ рдЖрдкрдг рдХрд╛рд╣реА рдлреБрд▓рдЭрд╛рдбрд╛рдВрд╡рд┐рд╖рдпреА рдЬрд╛рдгреВрди рдШреЗрдгрд╛рд░ рдЖрд╣реЛрдд. рд╕рд░реНрд╡рд╕рд╛рдзрд╛рд░рдгрдкрдгреЗ рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдирд╛ рдлреБрд▓рдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдХрдбрдХ рд╕реВрд░реНрдпрдкреНрд░рдХрд╛рд╢рд╛рдЪреА рдЧрд░рдЬ рдЕрд╕рддреЗ. рддреНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рд╕рд╛рд╡рд▓реАрдд рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдХрдореА рд╕реВрд░реНрдпрдкреНрд░рдХрд╛рд╢рд╛рдд рдлреБрд▓рдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рдкреНрд░рдЬрд╛рддреАрдВрдЪреА рд╕рдВрдЦреНрдпрд╛ рдХрдбрдХ рд╕реВрд░реНрдпрдкреНрд░рдХрд╛рд╢рд╛рдд рдлреБрд▓рдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рдкреНрд░рдЬрд╛рддреАрдВрдЪреНрдпрд╛ рдорд╛рдирд╛рдиреЗ рдХрдореА рдЖрд╣реЗ. рддреНрдпрд╛рддреАрд▓ рдХрд╛рд╣реА рдкреНрд░рдЬрд╛рддреАрдВрд╡рд┐рд╖рдпреА рдпрд╛ рд▓реЗрдЦрд╛рддреВрди рдЬрд╛рдгреВрди рдШреЗрдКрдпрд╛.
рд╣реЗрд▓рд┐рдХреЛрдирд┐рдпрд╛ (Heliconia)
рд╣реЗрд▓рд┐рдХреЛрдирд┐рдпрд╛рдЪреЗ рдЕрдиреЗрдХ рдкреНрд░рдХрд╛рд░ рдЙрдкрд▓рдмреНрдз рдЖрд╣реЗрдд. рдХрд╛рд╣реА рдХрдореА рдЙрдВрдЪреАрдЪреЗ, рдХрд╛рд╣реА рдордзреНрдпрдо рдЙрдВрдЪреАрдЪреЗ рддрд░ рдХрд╛рд╣реА рдЙрдВрдЪ рд╡рд╛рдврдгрд╛рд░реЗ. рдЖрдкрд▓реНрдпрд╛рдХрдбреАрд▓ рдЬрд╛рдЧреЗрдЪреНрдпрд╛ рдЙрдкрд▓рдмреНрдзрддреЗрдиреБрд╕рд╛рд░ рдпрд╛рддреАрд▓ рдкреНрд░рдХрд╛рд░рд╛рдВрдЪреА рдирд┐рд╡рдб рдХрд░рд╛рд╡реА. рдпрд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдЪреА рд╡рд╛рдв рдХрдВрджрд╛рдВрдкрд╛рд╕реВрди рд╣реЛрдд рдЕрд╕рддреЗ. рддреНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рдпрд╛рд▓рд╛ рдордзреНрдпрдо рддреЗ рдореЛрдареЯрд╛ рдЖрдХрд╛рд░рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХреБрдВрдбреАрдд рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдореЛрдареЯрд╛ рдЯреНрд░рдл (рд│резрекреардБ) рдордзреНрдпреЗ рд▓рд╛рд╡рд╛рд╡реЗ. рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХреБрдВрдбреАрддреАрд▓ рдорд╛рддреА рднреБрд╕рднреБрд╢реАрдд рдЖрдгрд┐ рднрд░рдкреВрд░ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЦрддрдпреБрдХреНрдд рдЕрд╕рд╛рд╡реА. рдпрд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рд▓рд╛ рджрд┐рд╡рд╕рд╛рддреАрд▓ рдХрд╛рд╣реА рд╡реЗрд│ рд╕реВрд░реНрдпрдкреНрд░рдХрд╛рд╢ рдЖрдгрд┐ рдирдВрддрд░ рднрд░рдкреВрд░ рдЙрдЬреЗрдб рдорд┐рд│реЗрд▓ рдЕрд╢рд╛ рдард┐рдХрд╛рдгреА рдареЗрд╡рд╛рд╡реЗ. рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдлреБрд▓рд╛рдВрдЪреЗ рддреБрд░реЗ рдлреБрд▓рджрд╛рдгреАрдд рдареЗрд╡рддрд╛ рдпреЗрддрд╛рдд. рд╣реЗ рддреБрд░реЗ рдмрд░реЗрдЪ рджрд┐рд╡рд╕ рдЯрд╡рдЯрд╡реАрдд рд░рд╛рд╣рддрд╛рдд. рд▓рд╛рд╡рд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХрдВрджрд╛рдЪреА рд╡рд╛рдв рд╣реЛрдКрди рддреНрдпрд╛рддреВрди рдирд╡реАрди рдЭрд╛рдбреЗрд╣реА рд╡рд╛рдврддрд╛рдд. рдЕрд╢рд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдиреА рдХреБрдВрдбреА рд╕рдВрдкреВрд░реНрдг рднрд░рд▓реНрдпрд╛рд╡рд░ рд╣реА рдЭрд╛рдбреЗ рддреНрдпрд╛рддреВрди рдХрд╛рдвреВрди рд╡реЗрдЧрд│реА рдХрд░реВрди рд╡реЗрдЧрд╡реЗрдЧрд│реНрдпрд╛ рдХреБрдВрдбреЯрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рд▓рд╛рд╡рд╛рд╡реА, рдЬреЗрдгреЗрдХрд░реВрди рдПрдХрд╛ рдХреБрдВрдбреАрдд рдЦреВрдк рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдЪреА рдЧрд░реНрджреА рд╣реЛрдгрд╛рд░ рдирд╛рд╣реА. рдпрд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рд▓рд╛ рд╕рд╛рдзрд╛рд░рдгрдкрдгреЗ рдЙрдиреНрд╣рд╛рд│реНрдпрд╛рдд рд╡ рдкрд╛рд╡рд╕рд╛рд│реНрдпрд╛рдд рдлреБрд▓реЗ рдпреЗрддрд╛рдд.
рд╕реНрдкреЗрджреАрдлрд╛рдпрд▓рдо (Spathiphylum)
рдХрдореА рдЙрдВрдЪреАрдЪреА рд╣реА рдЭрд╛рдбреЗ рддреНрдпрд╛рдЪреА рдЧрдбрдж рд╣рд┐рд░рд╡реА рдкрд╛рдиреЗ рдЖрдгрд┐ рдкрд╛рдВрдврд░реА рдлреБрд▓реЗ рдпрд╛рдореБрд│реЗ рдЖрдХрд░реНрд╖рдХ рджрд┐рд╕рддрд╛рдд. рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдлреБрд▓рд╛рдВрдЪрд╛ рдЖрдХрд╛рд░ рдирд╛рдЧрдлрдгреАрд╕рд╛рд░рдЦрд╛ рдЕрд╕рддреЛ. рдпрд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдирд╛ рдЙрдЬреЗрдбрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЬрд╛рдЧреА рдареЗрд╡рд╛рд╡реЗ. рдХреБрдВрдбреАрддреАрд▓ рдорд╛рддреАрдд рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЦрддрд╛рдВрдЪреЗ рдкреНрд░рдорд╛рдг рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд┐рдд рдЕрд╕рд╛рд╡реЗ. рддреНрдпрд╛рдд рдереЛрдбреЗ рдХреЛрдХреЛрдкрд┐рдЯ рд╡рд╛рдкрд░рд▓реЗ рддрд░реА рдЪрд╛рд▓рддреЗ. рдХреБрдВрдбреАрддреАрд▓ рдорд╛рддреАрдд рдУрд▓рд╛рд╡рд╛ рдЕрд╕рдгреЗ рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЕрд╕рддреЗ. рддреНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рдпрд╛ рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдЪреА рд╡рд╛рдв рдЪрд╛рдВрдЧрд▓реА рд╣реЛрддреЗ. рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдЪреА рд╡рд╛рдв рд╣реЛрдКрди рддреНрдпрд╛рддреВрди рдирд╡реАрди рдЭрд╛рдбреЗ рдпреЗрдд рдЕрд╕рддрд╛рдд. рдХреБрдВрдбреА рдкреВрд░реНрдг рднрд░рд▓реНрдпрд╛рд╡рд░ рдЭрд╛рдбреЗ рд╡реЗрдЧрд│реА рдХрд░реВрди рд▓рд╛рд╡рд╛рд╡реАрдд.
рд╣рд╛рдпрдбреНрд░реЗрдирдЬрд┐рдпрд╛ (Hydrangea)
рдордзреНрдпрдо рдЙрдВрдЪреАрдЪреЗ рд╣реЗ рдЭрд╛рдб рддреНрдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдлреБрд▓рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЧреБрдЪреНрдЫрд╛рдВрдореБрд│реЗ рдЖрдХрд░реНрд╖рдХ рджрд┐рд╕рддреЗ. рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХреБрдВрдбреАрддреАрд▓ рдорд╛рддреА рднреБрд╕рднреБрд╢реАрдд рд╡ рднрд░рдкреВрд░ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЦрдд рдЕрд╕рд▓реЗрд▓реА рдЕрд╕рд╛рд╡реА. рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЪрд╛рдВрдЧрд▓реНрдпрд╛ рд╡рд╛рдвреАрд╕рд╛рдареА рдорд╛рддреАрдд рдУрд▓рд╛рд╡рд╛ рдЕрд╕рдгреЗ рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЕрд╕рддреЗ. рдЬрдорд┐рдиреАрдЪреНрдпрд╛ рд╕рд╛рдореВ (рд╕реНрд░реНрдМ) рдкреНрд░рдорд╛рдгреЗ рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдлреБрд▓рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЧреБрдЪреНрдЫрд╛рдВрдЪрд╛ рд░рдВрдЧ рдирд┐рд│рд╛ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдЧреБрд▓рд╛рдмреА рдЕрд╕рддреЛ. рдпрд╛рдЪреА рдХреБрдВрдбреА рджрд┐рд╡рд╕рд╛рддреАрд▓ рдереЛрдбрд╛ рд╡реЗрд│ рд╕реВрд░реНрдпрдкреНрд░рдХрд╛рд╢ рдЖрдгрд┐ рдирдВрддрд░ рднрд░рдкреВрд░ рдЙрдЬреЗрдб рдорд┐рд│реЗрд▓ рдЕрд╢рд╛ рдард┐рдХрд╛рдгреА рдареЗрд╡рд╛рд╡реА. рдЭрд╛рдбреЗ рдлреБрд▓реВрди рдЧреЗрд▓реНрдпрд╛рдирдВрддрд░ рдпрд╛рдЪреА рдЫрд╛рдЯрдгреА рдХрд░рд╛рд╡реА.
рд╡рд░реАрд▓ рд╕рд░реНрд╡ рдЭрд╛рдбрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЪрд╛рдВрдЧрд▓реНрдпрд╛ рд╡рд╛рдвреАрд╕рд╛рдареА рддреНрдпрд╛рдВрдирд╛ рео рддреЗ резреж рджрд┐рд╡рд╕рд╛рдВрддреВрди рдПрдХрджрд╛ рдХрд╛рд╣реА рддрд╛рд╕рд╛рдВрд╕рд╛рдареА рдЧреЕрд▓рд░реАрдд рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдмрд╛рд╣реЗрд░реАрд▓ рдореЛрдХрд│реНрдпрд╛ рд╡рд╛рддрд╛рд╡рд░рдгрд╛рдд рдареЗрд╡рдгреЗ рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЕрд╕рддреЗ. рд╣реА рд╕рд░реНрд╡ рдЭрд╛рдбреЗ рдмрд╛рдЧреЗрддрд╣реА рд▓рд╛рд╡рд▓реА рдЬрд╛рддрд╛рдд.
jilpa@krishivarada.in