‘ब्रेकफास्ट हा आपल्या दिवसातला सर्वात महत्त्वाचा आहार आहे,’ यात तिळमात्रही शंका नाही. ‘ब्रेकफास्ट’चा शब्दश: अर्थ ‘ब्रेक द फास्ट’ म्हणजे उपवास सोडणं असा आहे. शरीरातली कमी झालेली ऊर्जा भरून काढणं आणि चयापचय क्रियेला गती देणं, हाही ब्रेकफास्टचा एक मुख्य उद्देश आहे. निरोगी आणि पौष्टिक आहार आपल्या शरीरासाठी कसा आवश्यक आहे, ते आज वाचा.
दिवसभरातला सर्वात महत्त्वाचा आहार म्हणून ब्रेकफास्टकडे पाहिलं जातं, कारण त्यातून मिळणाऱ्या असंख्य फायद्यांमुळे आपल्या शरीरातली ऊर्जेची पातळी वाढते आणि अभ्यासातला परफॉर्मन्सही वाढतो. चांगलं पोषण मिळाल्याने आपलं आरोग्य सुधारतं, परफॉर्मन्स सुधारतो आणि इतकंच नव्हे तर आपला मूडही चांगला राहतो. मुलांना योग्य पोषण मिळाल्याने त्यांच्या एकंदरीत आरोग्यावर त्याचा चांगला परिणाम पाहायला मिळतो आणि त्यांची वाढही चांगली होते. आजारांपासून त्यांना संरक्षण मिळतं आणि त्यांची हाडं, दात, स्नायू, निरोगी ऊतींची चांगली वाढ होते तसेच प्रतिकारशक्तीही वाढते. मुलांची शारीरिक आणि मानसिक वाढ ही सातत्याने आणि नियमितपणे मिळणाऱ्या पोषक आहारावर अवलंबून असते. मुलांनी ब्रेकफास्ट टाळला तर ते अरबट-चरबट खातात किंवा बराच काळ उपाशी राहतात. त्यामुळे शारीरिक, बौद्धिक आणि वर्तवणुकीच्या समस्यांना आमंत्रण मिळतं. जी मुलं ब्रेकफास्ट करत नाहीत त्यांना अभ्यास, सामाजिक तसेच भावनिक समस्यांना तोंड द्यावं लागतं, हे खरं आहे. एकंदरीत आरोग्यासाठी उत्तम पोषण मिळणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे. योग्य पोषण मिळाल्याने स्थूलपणा, कमकुवत हाडं, हृद्विकार, मधुमेह अशा अनेक वैद्यकीय समस्या टाळता येतात. पण व्यवस्थित ब्रेकफास्ट केल्याने मुलांची सर्वागीण शारीरिक आणि मानसिक वाढ होते.
पोषक ब्रेकफास्टचे फायदे पुढीलप्रमाणे
लक्ष केंद्रित करण्याची क्षमता वाढते आणि वर्गामध्ये जो शिकवला जाणारा अभ्यास ते मूल चांगल्या प्रकारे आत्मसात करतं. चांगलं खाल्ल्याने शैक्षणिक परफॉर्मन्स सुधारतो, शिकण्याची क्षमता सुधारते आणि स्थूलपणा टाळता येतो.
ब्रेकफास्टमुळे ऊर्जेची पातळी वाढते. ही ऊर्जा आपल्या शरीरासाठी इंधनाचं काम करते. त्यामुळे मूल सतर्क बनतं, दिवसभर उत्साही राहातं आणि शाळेतल्या विविध अ‍ॅक्टिव्हिटीजमध्ये ते भाग घेतं.
चांगल्या ब्रेकफास्टमुळे प्रतिकारशक्ती वाढते ज्यामुळे संसर्गाचा धोका कमी होऊन शाळेला वारंवार दांडी मारावी लागत नाही.
ब्रेकफास्टच्या सवयीमुळे वाढ आणि विकासासाठी आवश्यक असणारे पोषक घटक शरीराला मिळतात. यामुळे मुलं घरगुती पौष्टिक आहार खाणं शिकतात ज्यामुळे वजन योग्य राहातं, सकारात्मकता वाढते, आत्मसन्मान आणि आत्मविश्वास दुणावतो. चिप्स, कुकीज अशा अयोग्य खाण्याच्या सवयी लागत नाहीत.
निरोगी, झटपट बनणाऱ्या आणि सोप्या ब्रेकफास्टसाठीचे हे काही पर्याय.
दुधासोबत साखरविरहित सिरिअल्स आणि म्युसेली दही आणि फळं.
उकडलेल्या चवळी वर्गातल्या धान्यासह होलग्रेन टोस्ट किंवा अंडी किंवा पीनट बटर लावलेलं सॅण्डविच
फ्रूट स्मूदी
सुकामेवा आणि बेदाण्यासह ओट्स पॉरिज
इडली किंवा वाफवलेली मोड आलेली कडधान्यं
मूग चिल्ला
पोहे किंवा व्हेजिटेबल उपमा
टीप : शक्यतो गाईचं दूधच वापरावं.
साखरेऐवजी मध वापरा
भरपूर बटर लावणं टाळावं.
साखरेचं आवरण असलेली सिरिअल्स खाणं टाळावं.
ब्रेकफास्ट टाळण्यासाठी मुलांकडे अनेक कारणं असतात. सकाळी दात घासणं, आंघोळ, शाळेची तयारी, स्कूलबस पकडणं अशा कामांमुळे वेळेअभावी सकाळी काही खाणं कठीण होऊन बसतं. त्यामुळे अनेकदा ब्रेकफास्टला रजा मिळते.
थोडक्यात, दररोज पोटभर ब्रेकफास्ट करणं अत्यावश्यक आहे. जे रोज ब्रेकफास्ट करतात त्यांचं आरोग्य चांगलं राहतं. वर उल्लेखलेले पदार्थ ब्रेकफास्टमध्ये खाल्ले तर आपल्या शरीराला, हाडांना मजबुती देणारं कॅल्शिअम आणि ‘ड’ जीवनसत्त्व, प्रोटिन्स, चांगले फॅट्स, खनिजं आणि फायबर मिळतं. कॉफी, एनर्जी ड्रिंक्ससारखी पेय टाळावीत, कारण त्यांची सवय लागते आणि त्यात भरपूर कॅलरीजही असतात.
