‘जग’ते रहो : जावे चॉकलेटच्या देशा..

मी मराठवाडय़ातील एका शेतकरी कुटुंबातली मुलगी. पुण्यात इंजिनीयरिंगमध्ये मास्टर्स करून गेली सहा वर्ष माहिती-तंत्रज्ञान क्षेत्रात काम करते आहे. एक स्वप्न पाहिलं होतं, की एकदा तरी ऑनसाइट जायचंच. तीन वर्षांपूर्वी लग्न झालं आणि वर्षांपूर्वी सियाचा जन्म झाला. सिया सहा महिन्यांची झाल्यावर पुन्हा जॉइन व्हायचं ठरवलं आणि पहिली संधी मिळाली ती बेल्जियमला ऑनसाइट जाण्याची आणि तेही दीर्घ कालावधीसाठी. यक्षप्रश्न एकच होता- सिया कुठे आणि कशी राहणार? आयुष्यात ज्या क्षणाची वाट पाहत होते, जो क्षण माझं करिअर एका वेगळ्या वाटेवर घेऊन जाणार होता, तो हाच होता. योगेशची सावलीसारखी साथ, घरच्यांचा खंबीर पाठिंबा आणि माझ्या जिद्दीच्या बळावर मी सियाला बेल्जियमला घेऊन आले. सियाच्या दोन्ही आजी आळीपाळीने इथं येऊन सियाची काळजी घेत आहेत.

बेल्जियममध्ये आल्यापासून तीन गोष्टींच्या प्रेमात आम्ही पडलो. त्या म्हणजे इथली शुद्ध हवा, खूप प्रेमळ माणसं आणि आरोग्याबद्दलचा इथल्या लोकांचा दृष्टिकोन. वर्क-लाइफ बॅलन्स या बोजड शब्दांचं आपण भारतात जितकं चिंतन करतो, त्याचा इथे साधा विचारही मनात येत नाही, कारण घरापासून पाच मिनिटांवर ऑफिस असतं. शुक्रवारी ऑफिस अवर्सनंतर झुंबा वगैरेसारख्या काही अ‍ॅक्टिव्हिटीजही केल्या जातात. प्रामाणिकपणा, पारदर्शकता आणि व्यावसायिकता हे महत्त्वाचे गुण असून त्यांचा उत्पादन क्षमतेवर चांगला परिणाम होतो. घरापासून दोन मिनिटांवर असणाऱ्या मोठय़ा उद्यानात आपण मनसोक्त धावू शकतो आणि महत्त्वाचं म्हणजे आपल्या कुटुंबासोबत वेळ घालवू शकतो. सियाला बेल्जियम आवडण्यासाठी या गोष्टींची खूप मदत झाली. बघताबघता सिया वर्षांची झाली. तिचा पहिला वाढदिवस युरोपमध्ये साजरा करण्याचा सुवर्णकांचन योग साधता आला. मोजक्या मित्रांसोबत आम्ही खूप उत्साहात तो साजराही केला. सुरुवातीच्या दोन महिन्यांत घर भाडय़ाने घेऊन बाकी सगळ्या गोष्टी समजून घेत सेट झालो आणि मग हळूहळू इथलं कामही आवडायला लागलं. इथले लोक खूप हौशी आहेत. मदतीस कायम तत्पर. इथे जवळपास ४५० प्रकारच्या वेगवेगळ्या बीअर मिळत असल्यामुळे लाँग टर्मसाठी आलेले भारतीय दररोज जणू एका नवा बीअरचा ब्रँड चाखतात. इथल्या खूप प्रसिद्ध गोष्टी अर्थात बेल्जियम चॉकलेट, फ्राइज आणि वॅफलचाही आम्ही आस्वाद घेतला.

बेल्जियमला आल्यापासून दररोज सकाळी उठून पार्कमध्ये धावण्याची सवय लागली आणि या सवयीमुळे माझी एक स्वप्नपूर्ती झाली ती म्हणजे आंतरराष्ट्रीय मॅरेथॉनमध्ये भाग घ्यायची. दररोज ८ किलोमीटर धावायचा सराव केल्यावर गेल्या आठवडय़ात पार पडलेल्या अ‍ॅमस्टरडॅम मॅरेथॉनमध्ये भाग घेतला आणि मेडलही मिळवलं. नियमित कष्ट आणि जिद्द आपल्याला आपल्या ध्येयाप्रत नेतंच, हे समजलं. बेल्जियममध्ये स्वावलंबी आयुष्य जगताना स्वत:चे छंदही जोपासता येत असल्याने खूप आनंद मिळतो आहे.

आठवडय़ाचे पाच दिवस काम करायचं आणि वीकएंडला मस्त भटकायचं हा दिनक्रम सुरू झाला आणि आम्ही पूर्ण युरोप फिरायचं ठरवलं. बस, ट्रेन, विमान असे वेगवेगळे पर्याय आणि अगदी २ ते ४ तासांच्या अंतरावर असलेले देश यामुळे वीकएंड ट्रिप्स खूपच रिफ्रेशिंग व्हायला लागल्या. मग प्रेमाचं प्रतीक असलेला फ्रान्समधला आयफेल टॉवर असो किंवा अ‍ॅमस्टरडॅमसारखा सुंदर देश, जंगल, नद्या, पर्वत आणि बीच यांनी वेढलेला जर्मनी असो किंवा व्हॅटिकन सिटी असलेला इटली हे सगळे देश फिरण्यातली मज्जा काही औरच. बेल्जियमबद्दल बोलताना एका गोष्टीचा खास उल्लेख करावाच लागेल तो म्हणजे इथल्या लोकांचं फुटबॉल प्रेम. यंदाच्या फुटबॉल वर्ल्ड कपमध्ये बेल्जियमचा संघ एकएक सामना जिंकत सेमी फायनलपर्यंत मजल मारत होता. क्रिकेटवेडय़ा भारतीयांचं क्रिकेटबद्दलचं पॅशन आपण अनुभवलेलं असतं; पण बेल्जियममध्ये रस्त्यांवर लोकांचं फुटबॉलप्रेम बघण्यातही अनोखी मज्जा आहे. फुटबॉल वर्ल्ड कप संपेपर्यंत लुकाकू आणि कॅप्टन हझार्ड यांची नावं फुटबॉल कशाशी खातात, हे माहिती नसलेल्या मलाही पाठ झाली होती. इथल्या कल्चरमध्ये मिसळण्याची आणि इथल्या लोकांच्या आनंदात सहभागी होण्याची संधी मला फुटबॉलमुळे मिळाली.

बेल्जियममधलं मला आवडलेलं सगळ्यात सुंदर शहर म्हणजे बृज. दिसायला हे शहर खूप छोटं दिसलं तरी या शहराची एक वेगळीच जादू आहे जणू. पाऊ ल ठेवता क्षणीच आपण या शहराच्या प्रेमात पडतो. इथे आलेली प्रत्येक व्यक्ती माझ्या या वाक्याला दुजोरा देईल. तुमच्यापैकी खूप जणांनी ‘पीके’ या हिंदी चित्रपटात या शहराचं सौंदर्य पाहिलं असेलच. इथल्या मार्केट स्क्वेअरमध्ये १३व्या शतकातील ४७ घंटा असलेला बेलफ्राय आणि ८३ मीटरचा उंचीचा टॉवर असून तिथून सगळं शहर दिसतं. तिथून परतीच्या प्रवासाला निघायच्या आधी इथलं चर्च बघणं आणि ओल्ड चॉकलेट हाऊसमधली वेगवेगळ्या प्रकारची हॉट चॉकलेट्स खाणं म्हणजे स्वर्गसुखच.. आपले भारतीय पदार्थ इथल्या सहकाऱ्यांना खूपच आवडतात. अर्थात त्यांच्यासाठी ते कमी मसालेदार करावे लागतात.

बेल्जियम हा पश्चिम युरोपातील एक देश आहे. बेल्जियमच्या उत्तरेला नेदरलँड्स व उत्तर समुद्र, पूर्वेला जर्मनी, दक्षिणेला लक्झ्मबर्ग व पश्चिमेला फ्रान्स हे देश आहेत. बेल्जियम हा युरोपियन युनियनचा स्थापनेपासूनचा सदस्य देश असून युरोपियन संघाचं मुख्यालय ब्रसेल्स इथे स्थित आहे. तसेच नाटोसकट इतर अनेक आंतरराष्ट्रीय संस्थांचा बेल्जियम सदस्य देश आहे. बेल्जियममध्ये दोन भिन्न भाषिक प्रदेश आहेत आणि या प्रदेशांना बव्हंशी स्वायत्तता आहे. उत्तरेकडील फ्लांडर्स हा डच भाषिक, तर दक्षिणेकडील वालोनी हा प्रदेश फ्रेंच भाषिक आहे. तसेच देशाच्या पूर्व भागात एक लहान जर्मन भाषिक प्रदेश आहे. राजधानीचं शहर ब्रसेल्स भौगोलिकदृष्टय़ा फ्लांडर्स भागामध्ये असले तरी तो एक वेगळा प्रशासकीय विभाग मानला जातो. इथे फ्रेंच, डच व जर्मन या भाषा प्रचलित आहेत. बहुतांशी व्यवहार फ्रेंचमध्ये होतात. तरुणाई इंग्रजी शिकत असली तरी वयस्कर लोक फ्रेंचच बोलतात. सुरुवातीच्या काळात आम्हाला थोडा भाषिक अडसर वाटला होता; पण गुगल ट्रान्सलेशनमुळं काम सोपं झालं. इथल्या भारतीयांचा आणि बेल्जियम मराठी मंडळातल्या लोकांच्या मदतीचा हात आम्हाला मिळाला. सगळे जण एकत्र येऊन सणवार उत्साहात साजरे करतात.

मध्ययुगीन काळापासून बेल्जियम हा संपन्न देश राहिला आहे. १८३० मध्ये बेल्जियम नेदरलँड्सपासून स्वतंत्र झाला. १८व्या शतकातील औद्योगिक क्रांतीदरम्यान बेल्जियमचा झपाटय़ाने विकास झाला. विसाव्या शतकामध्ये बेल्जियमने इतर युरोपियन देशांप्रमाणे आफ्रिका खंडामध्ये अनेक वसाहती स्थापन केल्या. सध्या बेल्जियमची अर्थव्यवस्था युरोझोनमधील इतर देशांशी संलग्न आहे. बेल्जियम आणि जर्मनीच्या झेंडय़ाचा रंग सारखाच आहे, फरक इतकाच की बेल्जियमच्या झेंडय़ात हे रंग उभे आहेत आणि जर्मनीच्या झेंडय़ात ते आडवे आहेत. ‘टुमारोलँण्ड’ हा जगप्रसिद्ध इलेक्ट्रॉनिक शो बेल्जियममध्येच होतो. याशिवायही अनेक उत्सव इथे खूप मोठय़ा प्रमाणात साजरे होतात, कारण इथल्या लोकांना कुठलीही गोष्ट सेलिब्रेट करायला खूप आवडतं. हहह या वेबवर्ड्सचे जनक रॉबर्ट कॅ लेयऊ बेल्जियमचेच. बेल्जियमचं अ‍ॅन्टवर्प हे शहर डायमंडची राजधानी म्हणून ओळखलं जातं. बेल्जिअन्स खूप मुक्त विचारांचे आणि लिबरल आहेत. अ‍ॅडॉल्फ सॅक्स यांनी प्रसिद्ध सॅक्सोफोनची निर्मितीही बेल्जियममध्येच केली.

इथली तरुणाई स्वतंत्र आणि स्वावलंबी विचारांची आहे. शैक्षणिक सुट्टीत इथली मुलं आवर्जून जॉब करतात. कोणतंही काम हे काम आहे, त्यात छोटं-मोठं वगैरे काही नसतं, ही त्यांची मानसिकता असते. कामाच्या वेळी काम आणि वीकएण्डला पार्टीज एन्जॉय करतात. लोक कुटुंबाला प्राधान्य देतात. लहान मुलांना सहा वर्षांपर्यंत शाळेत घातलं जात नाही. मुलांना त्यांच्या कलाप्रमाणं वागवलं जातं. पालकही मुलांच्या बरोबरीने सगळ्या अ‍ॅक्टिव्हिटीजमध्ये सहभागी होतात. मग ते मैदानी खेळ असोत किंवा पुस्तक वाचणं असो.. अलीकडे आपल्याकडे अनेकदा पालक आणि मुलं समाजमाध्यमांवर सर्रास, सतत व्यग्र असतात, तर इथले पालक आणि मुलं स्वत: पुस्तक वाचतात आणि मुलांनाही पुस्तक वाचायला देतात. फोनचा वापर हा गरजेपुरताच केला जातो.

बेल्जियममध्ये आता थंडी सुरू झालीये आणि सर्वाना चाहूल लागली आहे ती पहिल्या बर्फवृष्टीची.. मीही त्या क्षणाची आतुरतेने वाट पाहते आहे, कारण आजवर बर्फवृष्टी केवळ हिंदी सिनेमामध्ये पाहिली होती किंवा पुस्तकातूनच वाचली होती. बेल्जियममध्ये आल्यामुळे ती आता प्रत्यक्ष अनुभवता येईल. वर्षांच्या शेवटी ख्रिसमस सेलिब्रेशन आलंच. युरोपमध्ये येऊन हिवाळा आणि ख्रिसमस सेलिब्रेशन अनुभवायची संधी मिळणं दुर्मीळच. आम्ही या सगळ्या आठवणी मनात साठवायला तयार आहोतच..

संकलन : राधिका कुंटे

viva@expressindia.com