मराठी भाषा दिन २७ फेब्रुवारीला साजरा झाला. आजची मराठी युवापिढी धेडगुजरी ‘मिंग्लिश’ बोलते. मराठी भाषा अशाने कशी जगणार, असा ओरडा एकीकडे सुरू असतानाच मराठी भाषेची महती देशाबाहेरही पोहोचतेय हे नक्की. मराठीचं कौतुक ही भाषा बोलू शकणाऱ्या परदेशी विद्यार्थ्यांच्या शब्दात..
आजची पिढी मराठीपासून दूर जातेय. आजच्या युवकांना मराठी येत नाही. ते हिंदीमिश्रित मराठी किंवा इंग्रजीमिश्रित ‘मिंग्लिश’ बोलतात. असा ओरडा नेहमी केला जातो. पण या नाण्याला दुसरीही बाजू आहे. आपल्याला मराठी भाषेबद्दल अभिमान आणि आदर दोन्ही असतोच. हीच मराठी बोली आता केवळ आपल्याच नाही तर परकीयांच्याही मुखी पोहोचतेय. भाषेबरोबरच मराठी मातीमध्ये जन्माला आलेल्या अनेक थोर व्यक्ती आणि येथील ऐतिहासिक वास्तूंची महती परदेशातही जाऊन पोहोचली आहे.
हल्ली पुण्यात परदेशी विद्यार्थी फार मोठय़ा प्रमाणात दिसतात. परदेशातील विद्यापीठांमध्ये महाराष्ट्राविषयी दिल्या जाणाऱ्या माहितीमुळे तेथील विद्यार्थ्यांना महाराष्ट्रात रस निर्माण झाला आहे. काही शिक्षणासाठी येतात तर काही संशोधनासाठी. या मुलांना जर विचारलं तर त्यांना कमीत कमी एखादं वाक्य तरी मराठी येतंच. पुणे विद्यापीठ, सिम्बायोसिस, टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठ, डेक्कन कॉलेज यांसारख्या ठिकाणी भारतातल्या भाषा, पत्रकारिता, मास कम्युनिकेशन, इतिहास या आणि इतर अनेक विषयांचं शिक्षण घेण्यासाठी आलेले परदेशी विद्यार्थी मोठय़ा प्रमाणात आहेत. त्याप्रमाणे महाराष्ट्रातील एकनाथ, ज्ञानेश्वर आदी संत, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, महात्मा फुले, शिवाजी महाराज यांच्यावर आणि मराठी भाषेतील साहित्यामध्ये पीएचडी करणारेही काहीजण आहेत. यांच्यातील सगळेच नाही पण अनेक जण मराठी शिकतात. ‘संशोधनासाठी आलेल्या विद्यार्थ्यांना मूळ साहित्य वाचल्याशिवाय अभ्यास करणं शक्य नसतं. मूळ साहित्य असतं मराठीमध्ये, त्यामुळे मराठी शिकण्याकडे कल असतो’, असं डेक्कन कॉलेजच्या सुजाता महाजन यांनी सांगितलं. महाराष्ट्रात सेवाभावनेने आलेल्या परदेशी नागरिकांनाही मराठी शिकण्याशिवाय पर्याय नसतो. समाजसेवा करण्यासाठी समाजात मिसळावं लागतं आणि हा समाज मराठी बोलतो, त्यामुळे मराठी शिकणं अपरिहार्य ठरतं. 
रेचल बॉल, ही अमेरिकन युवती पीएचडी करण्यासाठी पुण्यात आली. तिच्या नावाचा उच्चार नेमका कसा, असं विचारल्यावर तिनं रेचल असं चक्क देवनागरीत लिहून दाखवलं. ‘मराठी सिनेमा’ हा तिच्या थिसिसचा विषय. त्यासाठीच ती पुण्यात आली. मराठी सिनेमावरच संशोधन असल्यामुळे रेचलला साहजिकच मराठी छान कळतं. बोलता येतं, वाचता येतं आणि लिहिताही येतं. तिचे ‘पीएचडी’साठी लागणारे सोस्रेसही मराठीमधूनच आहेत. मराठी शिकायला सुरुवात केली तेव्हा खूप भन्नाट अनुभव आले. त्यातला एक ती हसत हसत सांगते. सुरुवातीला पती आणि पत्नी या शब्दांमध्ये तिचा फार गोंधळ उडायचा. ती सांगते, ‘एकदा मला एका रिक्षावाल्याने विचारलं – तुमचं लग्न झालंय का? मी उत्तर दिलं, ‘हो मला एक पत्नी आहे’ रिक्षावाल्याने विचारलं ‘पत्नी?’ रिचेल ‘हो’ म्हणाल्यावर त्यानं पुन्हा पत्नी कशी असेल असं विचारलं. हा वाद दहा मिनिटे चालू होता, नंतर लक्षात आलं.. पत्नी म्हणजे ‘बायको.. वाईफ’. त्यानंतर मात्र पती, पत्नीच्या भानगडीत न पडता तिने फक्त नवरा आणि बायको हेच शब्द वापरले.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
