तरुणाईच्या प्रातिनिधिक दृष्टिकोनातून, मानसशास्त्रीय नि समाजाच्या दृष्टिकोनातून या प्रश्नाची सध्याच्या जमान्यातली उत्तरं शोधायचा हा प्रयत्न.
विचार प्रगल्भ व्हावेत
एके काळी एका विशिष्ट वयात प्रेमभावना रुजायला लागायची. हल्ली पौगंडावस्थेत आल्या आल्या या गोष्टी सुरू होतात. त्याच वेळी दुसरीकडं एक काळजीयुक्त भीती वाटतेय की, हल्ली कॉलेजगोअर्समध्ये पझेसिव्हनेस वाढीस लागलाय. दुसऱ्या व्यक्तीचा आदर करणं, हे प्रेमात अंतर्भूत असलं पाहिजे, असं सगळीकडंच असतं असं नाही. एखाद्या मुलीला ‘नाही’ म्हणायचं असेल, तर ते अॅक्सेप्ट करणं, अलीकडं मुलांना कठीण झालंय. मुलींच्याबाबतीत खूपच उदारपणा यायला लागलाय, मध्यम-उच्चमध्यमवर्गामध्ये. पण तसंच मुलांना वाढवलं जात नाही. मुलींचा नि त्यांच्या भावनांचा आदर करायला मुलग्यांना शिकवायला हवं. ते न झाल्यानं त्याचा परिणाम मुलींना सहन करावा लागतो. रिग्रेसिव्हली हे प्रमाण सध्या वाढीस लागलंय. संस्कृतीरक्षकांना संस्कृतीची चिंता वाटायला लागली आहे. एकीकडं समाजातल्या रिग्रेसिव्ह टेण्डन्सीज बळावताहेत नि त्याच वेळी तारुण्यसुलभ फिलिंग्ज नाकारून नाही चालत. प्रेमातही एकमेकांवर कंट्रोल ठेवायचा प्रयत्न केला जातोय. त्याच वेळी सनातनी दृष्टिकोनाच्या विरोधात प्रेमाच्या बाजूनं उभं ठाकण्याचाही प्रयत्न होतोय.
प्रेमात पडण्याचा अधिकार सर्वाना आहे, त्यावर कुणाचा कंट्रोल नसावा. पण त्यासाठी समाजही तेवढाच प्रगल्भ व्हायला हवा. दोन्ही प्रवृत्तींमधला हा झगडा चालूच राहणार. दुर्दैवानं आपली आधुनिकता पेहराव नि वागण्यापुरती मर्यादित राहिल्येय. ती अजून चांगल्या अर्थानं विचारांत आलेली नाहीये.
प्रा. अंजली कानिटकर,समाजशास्त्रज्ञ
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा