कल्याण, डोंबिवलीसारख्या जुन्या आणि ऐतिहासिक शहरांना लागूनच झपाटय़ाने विकसित होणाऱ्या मांडा-टिटवाळा भागाचा चेहरामोहरा गेल्या काही वर्षांपासून झपाटय़ाने बदलू लागला आहे.
कल्याण-डोंबिवली महापालिका हद्दीत नव्या विकास प्रकल्पांना तसा वाव नाही. त्यामुळे मोठय़ा विकासकांनी आपला मोर्चा मांडा-टिटवाळ्याकडे वळविला आहे. यातील बराचसा भाग महापालिका हद्दीत मोडतो. त्यामुळे पायाभूत सुविधांचा प्रश्नही निकाली निघू शकेल, असे नियोजनकर्त्यांना वाटते. दूरवर पसरलेला हरितपट्टा आणि नैसर्गिक तलावांमुळे या परिसराला निसर्गाची मोठी देणगी मिळाली आहे. असे असले तरी गेल्या काही वर्षांत भूमाफियांनी स्थानिक पुढाऱ्यांना हाताशी घेत 
अनधिकृत बांधकामे उभारण्याचा सपाटा लावला आहे. महापालिकेचे या बांधकामांकडे दुर्लक्ष होत असून यामुळे टिटवाळ्याच्या नागरीकरणाला अशा बांधकामांचा खोडा बसेल, अशी भीती नियोजनकर्त्यांकडून व्यक्त होत आहे.
टिटवाळ्याच्या विकासामुळे परिसरातील गावेही आता शहरी भागात आल्यासारखे चित्र दिसू लागले आहे. श्री महागणपतीचे प्रसिद्ध ठिकाण म्हणून टिटवाळा प्रसिद्ध आहे. मध्य रेल्वेचे स्थानक तसेच नाशिक, मुंबई येथे रेल्वेने जाण्यासाठी सोयीस्कर व्यवस्थाही या भागात आहे. भिवंडी वळण रस्त्याचा लगतचा मार्ग येथून जातो. तसेच अहमदनगर जिल्ह्य़ाकडे जाण्यासाठी मुरबाडमार्गे माळशेज घाटही याच भागात आहे. पूर्वी जेमतेम लाखभर वस्ती असलेले हे गाव आता गेल्या पाच वर्षांपासून नागरीकरणाच्या गर्तेत ओढले जाऊ लागले आहे.
टिटवाळ्यात ६० टक्के हरितपट्टा तर २७ टक्के सीआरझेडचा (किनारा नियमन क्षेत्र) भाग आहे. या भागाचा नियोजनबद्ध विकास झाला तर एक प्रदूषणमुक्त, पर्यावरणपूरक असे नवे शहर नावारूपाला येऊ शकते, असा विश्वास नियोजनकर्त्यांना वाटतो. या भागातील ४० टक्के आरक्षणे महापालिकेच्या ताब्यात आली आहेत. येथे पाच तलाव आहेत. टिटवाळ्याच्या बाजूने नदी वाहते. या सर्व उपलब्ध सुविधांचा फायदा येथील विकासकांना मिळू शकतो. महापालिका आणि विकासकांनी सांघिक नियोजन करून या भागाचा विकास करण्याचा निर्णय घेतला तर मुंबईपासून दीड ते दोन तास अंतरावर एक प्रसिद्ध धार्मिक स्थळ पुढे पर्यटनस्थळ म्हणून नावारूपास येईल, असे प्रसिद्ध वास्तुविशारद राजीव तायशेटय़े यांनी सांगितले.
या भागात नवीन गृहनिर्माण प्रकल्पांत राहण्यासाठी येणारा वर्ग हा बहुतांशी मुंबईच्या धकाधकीला कंटाळलेला आहे. मोकळ्या, प्रदूषणमुक्त हवेत आपल्या हक्काचे असे घर असावे असाही उद्देश या चाकरमान्यांचा आहे. येथील नवीन संकुलांमध्ये शाळा, तरणतलाव, गार्डन, व्यायामशाळा अशा सर्वप्रकारच्या सुविधा देण्यात आल्या आहेत. त्यामुळे अनेक जण या ठिकाणी कायम वास्तव्यासाठी येत आहेत.
मुंबईपासून रेल्वेने, वाहनाने दीड ते दोन तासांच्या अंतरावर असल्याने उद्योग, नोकरी व्यवसायातील मंडळींनी या ठिकाणी घरांसाठी नोंदणी केली आहे, असे येथील विकासकांनी सांगितले. या ठिकाणी श्री महागणपती सुपर स्पेशालिटी रुग्णालय उभारण्यात आले आहे. हा विकास होत असताना महापालिकेने पायाभूत सुविधांचे जाळे या ठिकाणी उभारायला हवे, अशी मागणी आता जोर धरू लागली आहे. टिटवाळा रेल्वे स्थानकाच्या नूतनीकरणाचाही आग्रह धरला पाहिजे.
या भागातील सीआरझेडचा विचार करून तो विकासासाठी अनुज्ञेय करता येईल का, याचा शासन पातळीवर विचार झाला पाहिजे. म्हणजे विकासात आणखी भर पडणार आहे, असे येथील नागरिकांनी सांगितले.
हा विकास होत असताना या भागातील अनधिकृत बांधकामांकडे मात्र शासकीय यंत्रणांचे दुर्लक्ष होत असल्याचे चित्र आहे. स्थानिक रहिवाशांकडून घेतलेल्या जमिनी आणि त्यावरील आरक्षणाच्या विषयावर प्रशासन ठोस भूमिका घेत नसल्याने मांडा-टिटवाळा परिसरातील शासकीय, पालिकेच्या आरक्षित, वनजमिनींवर अनधिकृत बांधकामे उभारण्याचे काम स्थानिक भूमाफियांनी सुरू केले आहे. कल्याण-डोंबिवली पालिका प्रशासनाचे या अनधिकृत बांधकामांकडे पूर्णत: दुर्लक्ष होत असल्याचे चित्र आहे.
